اناطه همان طور که از نامش پیداست؛ از منوط کردن می آید. اناطه کیفری به زبان ساده به این معناست که اگر دادگاه کیفری بخواهد رایی صادر کند؛ باید مرجع دیگر غیر کیفری در خصوص بخشی از آن اعلام نظر کند و رای بدهد.
مثلا اگر در خصوص سرقت شکایت کنید و طرف دیگر بگوید من مال خودم را از کیف این آقا برداشتم، ثابت شدن سرقت، منوط به ثابت نشدن مالکیت طرف خواهد بود که دادگاه کیفری قرار اناطه صادر می کند تا پرونده به دادگاه حقوقی برده شود.
تعریف اناطه با مثال
معنای لغوی اناطه عبارت است از معلق و منوط نمودن. یعنی رسیدگی به امر کیفری منوط به رسیدگی به موضوعی در مرجع صلاحیت دار دیگری باشد.
در صورتی که اثبات جرمی منوط به رسیدگی موضوعی در مرجع صلاحیتدار باشد؛ دادگاه کیفری رسیدگی را تا اثبات آن امر در مرجع صلاحیت دار متوقف می نماید.
برای مثال زوجه دعوایی مبنی بر ترک نفقه از جانب شوهر مطرح می نماید ولی شوهر ادعا می کند که این خانوم زن من نیست؛ در این حالت مرجع کیفری رسیدگی را متوقف می نماید و زوجه باید به طرح دعوای اثبات رابطه زوجیت اقدام نماید، در واقع در این مورد رسیدگی کیفری منوط و موکول به رسیدگی حقوقی گردیده است.
در رسیدگی حقوقی نیز نیز رسیدگی منوط به طرح دعوا در دادگاه کیفری است و رسیدگی اولیه تا مشخص شدن نتیجه در دادگاه کیفری متوقف می شود.
ماده اناطه کیفری در آیین دادرسی کیفری
بر مبنای ماده ۲۱ قانون آیین دادرسی کیفری:
هرگاه احراز مجرمیت متهم منوط به اثبات مسائلی باشد که رسیدگی به آنها در صلاحیت مرجع کیفری نیست و در صلاحیت دادگاه حقوقی است، با تعیین ذینفع و با صدور قرار اناطه تا هنگام صدور رای قطعی از مرجع صالح، تعقیب متهم، معلق و پرونده به صورت موقت بایگانی می شود.
در این صورت هرگاه ذینفع ظرف یکماه از تاریخ ابلاغ قرار اناطه بدون عذر موجه به دادگاه صالح مراجعه ننماید و گواهی آنرا ارائه ندهد مرجع کیفری به رسیدگی ادامه می دهد و تصمیم مقتضی اتخاذ می کند.
قرار اناطه را چه کسی صادر می نماید؟
لازم به ذکر است که طرفین اختلاف نمی توانند از دادگاه درخواست صدور قرار اناطه را نمایند و این قرار تنها در موارد لازم توسط دادگاه صادر می شود.
مقام های صادر کننده قرار اناطه کیفری عبارتند از:
- بازپرس.
- دادیار.
- دادگاه.
بر اساس ماده ۲۱ قانون آیین دادرسی کیفری یکی از مقام هایی که مجاز به صدور قرار اناطه می باشد، بازپرس است. قرار اناطه ای که توسط بازپرس صادر می شود مستلزم تأیید دادستان دارد که وی موظف است ظرف ۳ روز با آن موافقت نماید.
چنانچه بین بازپرس و دادستان در خصوص صدور قرار اناطه اختلافی پیش بیاید؛ دادگاهی که این قرار را صادر نموده به اختلاف رسیدگی خواهد کرد.
اقدام دادیار تحقیق جهت صدور قرار اناطه
در صورتی که این قرار توسط دادیار صادر بشود مستلزم تایید دادستان است. از آنجا که دادیار در تمامی امور خویش موظف به اجرای نظرات دادستان است در نتیجه وقوع اختلاف بین آنها در این خصوص قابل تصور نمی باشد.
صدور قرار اناطه توسط دادگاه
در مواردی نظیر جرایم کیفری هفت و هشت ، همچنین جرایمی که منافی عفت (منظور از جرایم منافی عفت جرایم جنسی حدی و همچنین جرایم رابطه نامشروع تعزیری مانند تقبل و مضاجعه و … می باشد.) محسوب می شوند از آنجا که مستقیما در دادگاه مطرح می شوند خود قاضی دادگاه در این موارد قرار اناطه صادر می نماید.
قرار اناطه در امور حقوقی
هرچند که صدور این قرار در دادگاه ها و دادسراهای جزایی رایج می باشد اما لازم به ذکر است که بر اساس ماده ۱۹ قانون آیین دادرسی مدنی در امور حقوقی نیز جهت مشخص شدن نتیجه موضوعی در دادگاه جزایی این قرار صادر می شود.
در این مورد خواهان (شخص مدعی حق) باید ظرف یکماه در در مرجع قضایی صالح اقامه دعوا نموده و نتیجه آنرا بصورت رسید به دفتر دادگاه رسیدگی کننده ارائه نماید.
که در غیر این صورت قرار رد دعوا صادر می شود و پس از اثبات ادعا خواهان می تواند مجدد در دادگاه صالح اقامه دعوا نماید شما می توانید در خصوص شرایط قرار اناطه در شکایات حقوقی خود از وکلای با تجربه ما راهنمایی بخواهید.
نحوه اعتراض به قرار اناطه
دادگاه صالح رسیدگی کننده به جرم، مرجع صالح جهت اعتراض به این قرار می باشد که باید ظرف ۱۰ روز از تاریخ صدور قرار صورت بگیرد.مثلا اگر شخصی جرمی مثل توهین انجام داده، از آنجا که دادگاه کیفری دو صالح به رسیدگی است؛ دادگاه اعتراض به اناطه نیز همین کیفری دو است.
در صورتی که قرار اناطه توسط دادگاه صادر شده باشد شاکی می تواند ظرف مدت ۲۰ روز به این قرار شکایت نماید.
می توانید با کمک از وکلای متخصص ما در امور کیفری و حقوقی در خصوص نحوه شکایت راهنمایی بخواهید.
در خصوص مرجع رسیدگی کننده به اعتراض باید تفکیک قائل شد. در صورتی که دادگاه در مقام انجام تحقیقات مقدماتی در موارد طرح مستقیم پرونده در دادگاه قرار اناطه صادر کرده باشد، مرجع رسیدگی به اعتراض دادگاه تجدیدنظر استان خواهد بود. اما چنانچه دادگاه در جریان دادرسی اقدام به صدور این قرار نماید مرجع رسیدگی به اعتراض حسب مورد دادگاه تجدیدنظر استان و یا دیوان عالی کشور خواهد بود.
نتیجه گیری
صدور قرار اناطه در امور کیفری یعنی اینکه رسیدگی به دعوا منوط به اثبات و رسیدگی به موضوعی باشد که در صلاحیت دادگاه حقوقی و صدور حکم قطعی توسط آن می باشد.
هم در امور حقوقی و هم در دعاوی کیفری امکان صدور قرار اناطه وجود دارد.
لازم به ذکر است در امور حقوقی عنوان قرار اناطه بکار نرفته است و فقط در قانون قید شده که:
هرگاه رسیدگی به دعوا منوط به اثبات ادعایی باشد که در صلاحیت دادگاه دیگری است… به همین جهت در امور مدنی و حقوقی با این عنوان زیاد روبرو نمی شویم.
اما بدین معنا نیست که در امور حقوقی این قرار صادر نشود.
پس از صدور قرار اناطه شخصی که از صدور این قرار نفع می برد (ذینفع) باید ظرف مدت یکماه موضوع را در مرجع صالح مطرح نماید و گواهی را به دادگاه رسیدگی و تحقیق ارائه نماید در غیر این صورت دادسرا و یا دادگاه بدون در نظر گرفتن موضوع و با توجه به سایر موضوعات به پرونده رسیدگی و تصمیم لازم را اتخاذ می نماید.
در امور حقوقی نیز چنانچه شخص پس از صدور قرار اناطه اقدامات لازم را انجام ندهد قرار رد دعوا صادر می گردد.
وکلای با تجربه و متخصص زینالی با ارائه اطلاعات لازم در حیطه قرار اناطه حقوقی و کیفری شما را راهنمایی می نمایند. پرسشهای خود را در این زمینه با ما در میان بگذارید.
پرسش های متداول
قرار اناطه در چه صورتی صادر می گردد؟
در صورتی که اثبات موضوعی در صلاحیت مرجع دیگر باشد دادگاه با صدور قرار اناطه به صورت موقت پرونده را تا مشخص شدن نتیجه آن موضوع بایگانی مینماید.
آیا مدعی می تواند درخواست صدور قرار اناطه نماید؟
خیر- در واقع دادگاه، بازپرس و یا دادیار در موارد لازم این قرار را صادر می نمایند. مدعی تنها حق اعتراض به این قرارها را دارد.
پس از صدور قرار اناطه چه اقدامی باید صورت بگیرد؟
در این صورت ذینفع باید ظرف یکماه موضوع را در مرجع صالح طرح و گواهی آنرا به دادگاه رسیدگی کننده تقدیم نماید. در غیر این صورت قرار رد دعوا صادر می شود. و در امور کیفری بدون در نظر گرفتن به موضوعی که در خصوص آن قرار اناطه صادر گردیده به پرونده رسیدگی می شود و رای صادر می گردد.
