وکیل انحصار و وراثت یا وکیل ارث به وکیل پایه یک دادگستری گفته می شود که به صورت تخصصی در زمینه پیکیری پرونده ها و دعاوی مربوط به اموال و دارایی های باقیمانده از افراد متوفی فعالیت می کنند. همچنین وکیل انحصار وراثت به دلیل تجربه و تسلط بر روند اداری اینگونه پرونده ها می تواند باعث افزایش سرعت روند دادرسی و صدور گواهی انحصار وراثت شده و از اطاله دادرسی به دلیل فراهم نمودن مدارک لازم جلوگیری نماید.

همچنین در طی روند انحصار وراثت اگر به دلایل مختلف بین وراث و بازماندگان متوفی بر سر چگونگی تقسیم ارث و میراث اختلافی ایجاد شود مراجعه به وکیل انحصار وراثت و مشاوره گرفتن از آنها باعث برطرف شدن مشکل و سرعت گرفتن روند دادرسی می شود. لذا به دلیل ناآگاهی عموم مردم از قوانین انحصار وراثت و روند اداری این گونه پرونده ها مراجعه به وکیل انحصار و وراثت می تواند راهکاری مناسب برای عبور از بروکراسی اداری و سرعت بخشیدن به روند دادرسی باشد.

انحصار وراثت چیست؟

در تعریف ارث می بايست بگوییم به اموالی گفته می شود، که از متوفیان به جا می ماند. اگر فردی دار فانی را وداع گفته و به عبارتی فوت‌ نماید، تمامی اموال منقول و غیر منقول او به وراث ارث می رسد. وراث معمولا شامل همسر و فرزندان شخص متوفی می شوند.‌ اگر فرد دارای همسر و‌ فرزند نباشد، وراث او پدر، مادر، برادر و ….خواهند بود. حال پس از مرگ افراد، وراث می توانند برای دریافت ارث خود از اموال او اقوام نمایند. حال مطابق قانون به همسر فرد یک هشتم اموالش به ارث می رسد. میزان سهم الارث فرزندان نیز بر اساس جنسیت آن ها تعیین می گردد. به گونه ای که فرزند پسر دو برابر فرزند دختر ارث می برد. حال اگر وراث با طی نمودن مراحلی، ارث را بر اساس شرع و قانون میان هم تقسیم کنند، به این کار انحصار وراثت گفته می شود. انحصار ارث تمامی افرادی که از دنیا رفته اند امکانپذیر است. اما اگر فردی مفقود الاثر شود، چون مرده محسوب نمی گردد امکان تقسیم ارث او وجود ندارد. مگر اینکه مرگ او رسما اثبات شود، یا اینکه مدت زمان طولانی از مفقود شدن او گذشته باشد، که قاعدتا پس از این مدت زمان دیگر امکان زنده بودن فرد وجود نداشته باشد. در چنین شرایطی انحصار وراثت در خصوص اموال او نیز امکانپذیر می شود‌.

چه کسانی می توانند درخواست انحصار وراثت کنند؟

کسانی می توانند درخواست انحصار وراثت کنند که وراث متوفی باشند. علاوه بر وراث متوفی، اشخاص ذینفع هم که به هر دلیل منفعتی برای آن ها در اموال متوفی متصور باشد می توانند از دادگاه تقاضای صدور گواهی انحصار وراثت نمایند.

همچنین باید به این نکته توجه داشت که اگر تعداد وراث یا افراد ذینفع زیاد باشد نیاز نیست همه آنها درخواست انحصار وراثت بدهند و اقدام یکی از آنها برای این کار کفایت می کند.

یعنی فرد خواهان می تواند دادخواست گواهی انحصار وراثت را تنظیم و پس از امضا برای رسیدگی به مراکز الکترونیک قوه قضاییه ارائه دهد. بر اساس ماده ۲۰ قانون آیین دادرسی مدنی « دعاوی راجع به ترکه متوفی اگرچه خواسته، دین یا مربوط به وسایل متوفی باشد، تا زمانی که ترکه تقسیم نشده باشد در دادگاه محلی اقامه دعوا می شود که آخرین اقامتگاه متوفی در ایران آن محل بوده است و اگر آخرین اقامتگاه متوفی مشخص نباشد، رسیدگی به دعاوی یاد شده در صلاحیت دادگاهی است که آخرین محل سکونت متوفی در ایران در حوزه آن بوده است.»

در حال حاضر مرجع صلاحیت دار برای رسیدگی به دعاوی انحصار وراثت شورای حل اختلاف است. به این معنا که پس از تنظیم دادخواست انحصار وراثت و امضای آن پرونده از طریق دفاتر الکترونیک قوه قضائیه به شعب مختلف شورای حل اختلاف با توجه به آخرین محل سکونت متوفی ارسال می گردد.

اقدام برای انحصار و وراثت

اقدام برای انحصار و وراثت زمانی آغاز می شود که وراث  یا افراد ذی نفع  متوفی درصدد تقسیم اموال و گرفتن حق خود باشند.
در این شرایط وراث به صورت فردی یا جمعی می توانند با مراجعه به دفاتر الکترونیک قضایی اقدام به تنظیم دادخواست انحصار  و وراثت کرده و پس از امضاء و تایید  دادخواست آن را به دفاتر خدمات قضایی برای ارسال به شعب شورای حل اختلاف آخرین محل زندگی متوفی ارسال نمایند.
در ادامه پس از انجام روند اداری و قضایی پرونده های انحصار وراثت که شامل مشخص شدن وراث، اموال و دارایی های او و تعیین مالیات بر ارث است گواهی انحصار و وراثت برای بازماندگان متوفی یا افراد ذینفع صادر می شود.

مراحل انحصار وراثت

مراحل انحصار وراثت پس از تهیه گواهی فوت آغاز شده و وراث بار در دست داشتن مدارک لازم مثل اسناد هویتی و گواهی فوت برای تنظیم دادخواست انحصار وراثت به دفاتر خدمات قضایی مراجعه می کنند.
پس از مراجعه وراث به دفتر خدمات قضایی دادخواست انحصار وراثت تنظیم و ارائه می شود سپس در ادامه پس از گذشت یک دوره زمان مشخص و طی شدن مراحل اداری، گواهی انحصار و وراثت و سهم الاث هر یک از وراث مشخص و به آنها ابلاغ می شود.
باید به این نکته توجه داشت که دادخواست انحصار وراثت در شورای حل اختلاف رسیدگی شده و این مرجع قضایی پس از دریافت مدارک لازم صادر کننده گواهی انحصار و وراثت است.
به عبارت دیگر پس از فوت یک نفر وراث او با در دست داشتن مدارکی همچون گواهی فوت متوفی  و استشهادیه رسمی مبنی بر  تایید  تعداد و نفرات وراث که در دفاتر رسمی با امضای دو یا سه شاهد تهیه می شود برای تنظیم دادخواست انحصار و وراثت به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه می کنند.
سپس در ادامه دادخواست انحصارا وراثت تنظیم شده از طریق دفاتر خدمات قضایی به شورای حل اختلاف با پیوست مدارک مورد نیاز ارسال می شود.
شورای حل اختلاف پس از دریافت دادخواست انحصار وراثت آن را به یکی از شعب خود واگذار می کند و شعبه مربوطه پس از دریافت دادخواست انحصار و وراثت متقاضی، آن را  در روزنامه های کثیرالانتشار آگهی کرده و  پس از گذشت یک ماه گواهی انحصار وراثت متوفی صادر می شود که در آن تعداد ورثه، جنسیت و میزان سهم آنها مشخص می گردد.

آیا برای گرفتن انحصار وراثت حتماً باید وکیل داشت؟

برای گرفتن گواهی انحصار وراثت، داشتن وکیل به دلیل مجهز بودن  او به  تخصص حقوقی و آگاهی نسبت به روند اداری علاوه بر آنکه باعث تسریع در روند کار می شود می تواند حضور وراث را  برای پیگیری پرونده به حداقل ممکن برساند چون وکیل به عنوان نماینده حقوقی وراث عمل کرده و با داشتن وکالت نامه رسمی، روند صدور گواهی انحصار و وراثت را بدون حضور وراث به شکل فیزیکی انجام می دهد.
همچنین وجود وکیل در پرونده های انحصار وراثت می تواند برای مدیریت و حل و فصل  اختلافات و مشکلات حقوقی  که ممکن است بین وراث در رابطه با شرایط تقسیم ماترکه متوفی ایجاد شود مفید و کارساز باشد.
همچنین مراجعه به وکلایی که به صورت حرفه ای در زمینه پرونده های گرفتن گواهی انحصار وراثت فعالیت می کنند این امکان را به وراث می دهد که از مشاوره آن ها در انتخاب بهترین راهکارها برای حفظ حقوق خود استفاده نماید.
با این تفاسیر هرچند  برای گرفتن گواهی انحصار وراثت گرفتن وکیل الزامی نیست اما داشتن وکیل علاوه بر آنکه استرس و اضطراب دنبال کنندگان صدور گواهی انحصار وراثت را کاهش می دهد باعث افزایش سرعت روند دادرسی به دلیل آگاهی از شرایط و روند اداری صدور اینگونه گواهی می شود.

روند انحصار وراث

روند انحصار وراثت با مشخص شدن نوع انحصار و  وراثت  آغاز می شود به این معنا که انحصار و وراثت به دو دسته انحصار وراثت محدود و نامحدود تقسیم می شود یعنی اگر اموال به جای مانده از فرد متوفی کمتر از ۳۰ میلیون تومان باشد با نام انحصار و وراثت محدود شناخته می شود و اگر اموال به جای مانده از متوفی بیشتر از ۵۰ میلیون تومان باشد در چهارچوب انحصار و وراثت نامحدود قرار می گیرد.
پس از مشخص شدن نوع انحصار وراثت،  در آغاز روند شکایت انحصار وراثت،  ابتداء باید گواهی فوت به وسیله وراث متوفی از مراجع ذی صلاح دریافت و مدارک تکمیل شود.
سپس دادخواست انحصار وراثت در دفتر خدمات قضایی تنظیم گردد. در ادامه دادخواست تنظیم شده برای رسیدگی به شعب شورای حل اختلاف درآخرین محل سکونت متوفی ارسال می شود. پس از ارسال دادخواست انحصار وراثت به شورای حل اختلاف ابتدا باید وراث، اموال و دارایی های متوفی مشخص شود.
سپس در ادامه پس از مشخص شدن وراث، اموال و دارایی های متوفی باید اطلاعات به دست آمده از طریق وراث تایید شود. در نهایت پس از تعیین مالیات بر ارث، گواهی انحصار وراثت برای متقاضی یا متقاضیان صادر می شود.

مدارک لازم جهت وکالت انحصار وراثت

انحصار و تقسیم ارث و میراث متوفیان روالی قضایی و اداری دارد، که باید طی شود. برای طی نمودن این فرایند، می بايست مدارکی به دادگاه ارائه گردد، تا تقسیم ارث صورت پذیرد. بدون وجود این مدارک امکان انجام این امر وجود نخواهد داشت. مدارک مورد نیاز برای دریافت گواهی تقسیم ارث را در زیر نام برده ایم:
گواهی فوت‌ متوفی
کارت ملی و شناسنامه فرد
کارت ملی و شناسنامه تمامی وارثین
عقد نامه، در صورت تاهل
وصیت نامه

مدت زمان تقسیم ارث در دادگاه

مدت زمان تقسیم ارث در دادگاه با توجه به پیچیدگی های شرایط وراث، تعداد نفرات، تعارض های موجود بین وراث، بدهی ها و دیون فردی متوفی و میزان اموال به جای مانده از او ممکن است متفاوت باشد و چند ماه طول بکشد. با توجه به مواد یاد شده تعیین یک زمان مشخص و دقیق برای روشن شدن مدت زمان تقسیم ارث در دادگاه کاری سخت می باشد.
اما اگر به صورت واقع بینانه و معقول به روند دادرسی و صدور گواهی انحصار وراثت دقت شود این نتیجه به دست می آید که پروسه زمانی هر یک از مراحل صدور گواهی انحصار وراثت به صورت کلی می تواند در دوره زمانی این کار موثر باشد.
به این معنا که پس از طی شدن مراحل اداری صدور گواهی انحصار و وراثت و انجام مراحل قانونی تا زمان تقسیم اموال از طریق مراجع قانونی بین وراث معمولاً بین ۵ تا ۷ طول می کشد.
به عبارت دیگر هرچه روند صدور گواهی انحصار وراثت از سرعت بیشتری برخوردار باشد دوره زمانی و مدت زمان تقسیم ارث در دادگاه کوتاه تر می شود البته این امر در گرو عدم تعارض بین منافع وراث است چون اگر وراث تعارض منافع شدیدی داشته  باشند و حاضر به پا پس کشیدن از خواسته های خود نباشند ممکن است روند دادرسی و دوره یا زمان تقسیم ارث طولانی تر شود.

دریافت وکیل

گروه وکلای راهکار با مدیرت وکیل فرشته محمد حسینی و سابقه درخشان و پرونده های موفق طی سال های اخیر آماده بررسی پرونده های قضایی و مشاوره های تخصصی در حوزه های مختلف حقوقی می باشد. با اعتماد به وکلای پایه یک دادگستری این موسسه می توانید از استیفای کامل حقوق قانونی خود اطمینان خاطر داشته باشید.