همه چیز در مورد عقد صلح عمری|راهکار

صلح عمری عقدی است که بر اساس آن شخص حق استفاده از مال یا منافع مال خود را برای مدت عمر خود یا عمر متصالح یا عمر شخص دیگر، برای خود نگه می دارد و عین مال را به متصالح واگذار می نماید.در صلح عمری، مدت قرارداد زمان مشخصی نیست و بر اساس عمر شخص معین در نظر گرفته می ‌شود. همچنین لازم به ذکر است که عقد صلح عمری یک عقد لازم می باشد و طرفین نمی توانند بی دلیل آن را فسخ نمایند و همچنین با جنون، سفاهت و فوت هر یک از طرفین نیز منفسخ نمی‌ شود.

عقد صلح عمری دو طرف دارد

مصالح و متصالح. مصالح شخصی است که مال خود را به موجب این عقد به فرد دیگری صلح می نماید. متصالح فردی است که مصالح ملک خود را به نفع او صلح‌ نموده است.

انواع صلح عمری

صلح عمری انواع ندارد اما عقد صلح دو نوع می باشد:

صلح در مورد دعوا

صلح در دعوا زمانی است که طرفین آن به دلیل رفع تنازع و اختلاف پیش آمده یا جلوگیری از اختلافی که قرار است در آینده ایجاد شود آن را تنظیم می نمایند.

صلح در معامله

صلح در مورد معامله عقدی است که به جای بعضی از اعمال حقوقی می آید و اثر همان عمل حقوقی را دارد ولی احکام خاص آن را ندارد. عقد صلح در این قالب جانشین عقود دیگر می شود.

موارد کاربرد صلح عمری

صلح عمری جهت انتقال اموال برای بعد از فوت و به انگیزه های متفاوتی صورت می پذیرد.  علت این امر می تواند یکی از موارد زیر باشد:

1- گریز از قواعد ارث و انتقال اموال به فرزندان یا اشخاص دیگر برای بعد از فوت برخلاف قواعد آمره ارث

2- مزیت صلح عمری نسبت به عقد بیع : مزیت عقد صلح عمری برای انتقال اموال نسبت به عقد بیع این می باشد که با انعقاد عقد صلح عمری، شخص می تواند تا پایان عمر از ملک یا اموال مورد صلح استفاده نموده و صاحب منافع آن ها خواهند بود. این در حالی است که عقد بیع موجب انتقال مالکیت مبیع می شود و طرفی که اموالش را انتقال داده است دیگر نمی تواند از آن استفاده نماید.

3- مزیت صلح عمری نسبت به وصیت : صلح عمری نسبت به وصیت این ویژگی را دارد که فرد می تواند تمام اموال خود را به شخصی که می خواهد واگذار کند و هیچ محدودیتی برای او وجود نخواهد داشت در حالی که وصیت تنها نسبت به یک سوم اموال نافذ است و بیشتر از آن نیاز به اجازه ی ورثه دارد. در صورتی که ورثه زائد ب ثلق را اجازه ندهند وصیت بر بیش از یک سوم امول باطل می گردد. این درحالی است که صلح عمری این محدودیت را ندارد.

راه های انعقاد قرارداد صلح عمری

انعقاد صلح عمری در دفتر اسناد رسمی

در صورتی که صلح عمری در دفاتر اسناد رسمی ثبت گردد تمامی امضاها و محتویات آن رسمی و معتبر است و اشخاص دیگر نسبت به آن نمی توانند ادعای تردید یا انکار نمایند بلکه فقط می‌توانند ادعای جعل آن را مطرح نمایند.

در این روش مالک ﺑﺎ ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺑﻪ دﻓﺘﺮ اﺳﻨﺎد رﺳﻤﯽ، عقد صلح عمری را با درج شروطی ازجمله موارد زیر منعقد می نماید:

1- این شرط که تا زمانی که مالک در قید حیات است، حق استفاده از منافع ملک و اجاره دادن آن را به مدت عمر خود دارد.

2- این شرط که متصالح تا زمانی که مالک در قید حیات است ملک ا به کسی نفروشد.

انعقاد صلح نامه به صورت عادی

صلحنامه می تواند عادی یا دستنویس باشد. در واقع صلحنامه اگر تمامی ارکان صحت قرارداد در آن موجود باشد از نظر قانونی نافذ و در تمامی دادگاه‌ ها و سایر مراجع رسیدگی قضایی قابل استناد می باشد.

این شرایط صحت عبارت اند از اهلیت طرفین، موضوع مشروع، موجود بودن مال مورد صلح در زمان صلح. همچنین صلح نامه بعد از فوت دارای اعتبار است چراکه صلحنامه عقدی است لازم و کسی که صلح به نفع او شده است حتی اگر صلحنامه دستنویس باشد مالک اموالی است که به موجب صلحنامه به او منتقل گردیده است. صلح نامه عادی ممکن است مورد ادعای انکار، تردید یا جعل قرار بگیرد.

آثار صلح عمری پس از عقد و قبل از فوت

با انعقاد صلح عمری مالک می تواند ملک خود را به متصالح منتقل کند بدون آن که منافع نیز منتقل گردد. بنابراین تا زمان فوت مالک او حق سکونت در آن منزل را خواهد داشت و متصالح در این عقد دارای اختیارات محدودتری نسبت به سایر انتقالات است.

ممکن است در قرارداد صلح شرط شده باشد که متصالح تا زمانی که مصالح یعنی مالک در قید حیات است، حق فروش یا انجام معامله نسبت به ملک را نداشته باشد. با این حال، در صورتی که شخص حق انجام معامله را داشته باشد، می تواند آن را با همان شرایطی که بین او و مالک مقرر بوده معامله نماید.

لازم به ذکر است که شخص خریدار می‌بایست با درنظر گرفتن صلح عمری انجام شده ملک را خریداری نماید و امکان تخلیه متصالح را از ملک ندارد.

آثار صلح عمری پس از فوت

بعد از فوت مصالح، در صورتی که عقد صلح اعم از رسمی یا عادی منعقد گردیده باشد، متصالح صاحب ملک و مالی که مورد صلح عمری بوده است گردیده و بر مال مذکور تسلط و اختیار دارد و مانند سایر اموال متعلق به خودش می تواند از آن بهره برداری کرده یا نسبت به آن معامله نماید.