اما در مواردی شاهد این موضوع هستیم همین امر اشتغال خانم، مشکلاتی را در بین زوجین به وجود آورده است. مطابق با یک اصل کلی (اصل ۲۸قانون اساسی) هر کس حق دارد شغلی را که بدان مایل است و مخالف اسلام و مصالح عمومی و حقوق دیگران نیست برگزیند.
اما این اصل به موجب قانون مدنی با استثناعاتی روبه رو شده است و آن هم به وسیله همسر خود (به وسیله ی مرد)، البته در صورت احراز وجود شرایطی امکان پذیر خواهد بود.
اشتغال زن بعد از عقد نکاح
طبق ماده 1117 ق.م « شوهر می تواند زن خود را از حرفه یا صنعتی كه منافی مصالح خانوادگی یا حیثیات خود یا زن باشد منع كند. ». ماده 18 قانون حمایت خانواده مصوب 1353 نیز مقرر می دارد:« شوهر می تواند با تایید دادگاه زن خود را از اشتغال به هر شغلی كه منافی مصالح خانوادگی یا حیثیت خود با زن باشد منع كند. زن نیز می تواند از دادگاه چنین تقاضایی را به نماید. دادگاه در صورتی كه اختلالی در امر معیشت خانواده ایجاد نشود مرد را از اشتغال به شغل مذكور منع می كند.
ملاک تشخیص مخالف بودن شغلی با حیثیات یکی از طرفین
وضع اجتماعی زن و مرد
سطح خانوادة آنها
موقعیت اجتماعی، اقتصادی و مذهبی طرفین
سوابق کاری آنها و محیطی که در آن پرورش یافته اند و وضعیتی که اکنون در آن زندگی می کنند.
جایگاه طرفین در میان اقارب و نزدیکان، ممکن می گردد.
امکان دارد حرفه ای از لحاظ نوعی در زمرة اَشغال آبرومندانه باشد اما پرداخت یکی از زوجین بدان منافی با شئونات خانواده آنها در آن موقعیت و وضعیت خاص باشد یا شغلی که غالباً آن را موجب بی ابروئی می دانند لیکن متناسب با وضعیت زندگی کسی باشد که بدان می پردازد.
در هر مورد کسی که می خواهد منافی بودن این حرفه ها را با حیثیات خود در دادگاه ثابت کند باید اول از همه وضعیت و موقعیت خانوادة خود را اثبات کند و بعد عدم تناسب شغل همسر خود با مصالح خانوادگی را برای دادگاه احراز کند. مدعی در این راه می تواند از اماره های قضائی و ظواهر موجود به نفع خود بهره گیرد چنانچه شغلی با حیثیات غالب خانواده ها سازگار نباشد دادگاه بدون بررسی جنبه شخصی مسئله می تواند صحت ادعا را اعلام کند مگر این طرف مقابل تناسب آن را با شئونات خانواده خود ثابت کند.
حمایت قانون از همسران اشخاص مفقودالاثر چگونه است
قانون با مقرر کردن زمان خاص به زوجه اجازه میدهد که مطابق با مواد ۱۰۲۹ و ۱۰۳۰ قانون مدنی خود را مطلقه سازد. اگر همسر زن بعد از طلاق و در مدت عده باز گردد حق رجوع به همسر خویش را دارد. زیرا نوع طلاق در این موارد از نوع رجعی است.
منع اشتغال همسر و مرجع تشخیص منافات
پر واضح است که اگر دادگاه دلایل مرد را که حاکی از آن خواهد بود که شغل زن در منافات با مصالح خانوادگی و یا حیثیت خود یا زن را نپذیرد دیگر مرد یا زوج نمی تواند تحت هیچ شرایطی مانع اشتغال همسر خود شود.
نکته: منع اشتغال همسر هنگامی به میان می آید که به کیان خانواده آسیب وارد شود. به عبارت دیگر، اشتغال زوجه نباید موجب اختلال در جریان عادی زندگی و امور خانواده و همچنین تربیت فرزندان شود.
شغل منافی مصالح خانوادگی یا حیثیات زوجین
ظاهراً چنین اختیاری را برای زوج قائل بودند. در صورتی که زوجه هم این اهمیت را می دادند تا در دادگاه مراجعه نموده و اثبات نماید که شغل و حرفه او منافی مصالح خانوادگی یا حیثیت آن ها نمی باشد. اما با تصویب قانون حمایت خانواده، حمایت قانون از بانوان بیشتر شد و فقط با تایید دادگاه، شوهر مجوز منع اشتغال زن را داشت.
برابری زن و مرد در ماده ۱۸ قانون حمایت خانواده ۱۳۵۳
چنان چه خللی در معیشت خانواده به وجود می آید از صدور حکم منع اشتغال خودداری نماید. این بند، فرقی است که قانون گذار بین زوجین قائل شده است. البته با توجه به این که ریاست خانواده همچنان زوج می باشد و وظیفه ایشان تامین مخارج زندگی است. با توجه به آداب و سنت های جامعه، کمتر رخ می دهد که زنی چنین درخواستی از دادگاه بنماید. در هر صورت چنان چه ذات شغلی نامشروع بوده باشد مانند قاچاق، بی هیچ قید و شرطی می توان از آن شغل طبق ماده ۱۸ قانون حمایت خانواده مصوب ۱۳۵۳ ممانعت کرد.
شغل منافی مصالح خانواده
همان طور که در پیش تر بیان شد تشخیص این که اشتغال زوجه و زوج، منافی مصالح خانوادگی یا حیثیت همسر است یا خیر، بر عهده دادگاه بوده که باید در خصوص این مسئله به عرف رجوع نماید. چنان چه اشتغال زن باعث شود تا ایشان را از تربیت فرزندان دور کرده باشد و اداره امور زندگی مشترک از دست خارج شده باشد، می توان گفت که این شغل منافی مصالح خانوادگی است. البته قانون گذار ساعت کار بانوان را کم نموده و یا ساعت شیردهی به نوزاد را مشخص کرده است. همچنین مرخصی زایمان، تا اشتغالشان لطمه ای به زندگی و خانواده آن ها وارد نکند.
شغل منافی حیثیات زن و مرد
مثلا زنی در محل کارش مشروب مصرف می کند یا مردی استاد دانشگاه می باشد یا تاجر معتبر و همسر ایشان بلیت فروش سینما یا دست فروشی انجام می دهد. در این گونه موارد شغل زن با حیثیت همسر سازگار نیست و دادگاه باید به تقاضای مرد، زن را از اشتغال منع کند.
منع اشتغال همسر یا سوء استفاده از حق
منع اشتغال همسر آیا نوعی سوء استفاده از حق برای مرد نمیباشد؟ در مطالب فوق به نکاتی راجع به اینکه مرد تحت چه شرایطی می تواند منع اشتغال همسر خود را از دادگاه بگیرد صحبت شد. اما لازم است که مجددا قید شود که در صورت وجود شرایطی همچون رضایت قبلی مرد و یا عدم منافات شغل زن با مصالح خانواده و حیثیت مرد و خود زن، مرد نمی تواند از اشتغال جلوگیری نماید. اما گاهی دیده می شود که زوج با اعمال نادرست حق خود موجب فشار به زوجه و ترک کار ایشان می شود. در این حالت زن می تواند از همسر خویش با ادعای سوء استفاده از حق ریاست که نتیجه ای همچون ترک کار را داشته شکایت و با استناد به قوانین مسئولیت مدنی همسر خویش را به جبران خسارت ناشی از این عمل محکوم و ملزم به پرداخت نماید.
دادگاه صالح به رسیدگی به دادخواست مذکور
منع اشتغال همسر پس از آنکه بصورت قانونی در قالب دادخواست حقوقی، تنظیم گردید به کدام دادگاه باید تقدیم شود؟ دادگاه صالح به رسیدگی به این موضوع دادگاه محل اقامت زوجه میباشد. در اکثر موارد به دلیل زندگی مشترک و سکونت در منزل مشترک، زوجین در یک محل اقامت داشته و دادگاه صالح، همان دادگاهی است که زوجین در محل آن سکونت دارند.
آیا منع اشتغال زوجه شامل شغل قبل از ازدواج می شود
در پاسخ به این سوال که اختیار شوهر در مخالفت با شغل زن آیا محدود به شغل قبل از ازدواج زن نیز می شود یا خیر و آیا دادگاه می تواند با شغل زوجه که زوج در زمان عقد نکاح آز آن آگاه بوده است و مخالفتی نداشته ، بعد از ازدواج مخالفت و منع اشتغال او را بخواهد اختلاف است. عده ای می گویند اختیار شوهر در منع اشتغال زوجه به مشاغل منافی حیثیت و مصالح خانواده شامل مشاغل قبل و چه بعداز نکاح می شود و عده ای نظر می دهند با آگاهی زوج از شغل زوجه در زمان عقد نکاح و پذیرفتن شغل زوجه ، زوج حق اعتراض ندارد .
دریافت مشاوره
مرکز حقوقی راهکار با همکاری برترین وکلای متخصص و مجرب، مشاوره و وکالت در امور حقوقی و کیفری رو به عهده میگیره. برا دریافت و رزرو وقت مشاوره با شماره تلفن های 09128719258 و 09150806049 با ما در ارتباط باشید. مارا در شبکه های اجتماعی با ایدی rahkarlaw دنبال کنید.
راهکار وکیل همراه شما.