مطالبه طلب از دیون متوفی چیست؟ برای پاسخ دادن به این سوال باید به ذکر مقدمه ای کوتاه بپردازیم. برخی از مواقع پس از اعلام خبر فوت یک شخص، ورثه با تعدادی از طلبکاران مواجه می شوند که برای مطالبه طلب خود به آنها مراجعه کرده اند. طبیعی است که در این مواقع، اطلاع از صحت ادعای هر یک از اشخاص دشوار خواهد بود. قسمت پیچیده تر ماجرا زمانی است که وراث با وجود اینکه از صحت ادعای طلبکار اطلاع دارند اما اقدامی برای پرداخت دیون متوفی انجام نمی دهند و یا مدارک طلبکار را غیر واقعی جلوه می دهند و منکر حقیقت می شوند. در این مواقع اصل بر این است که طلبکار مذکور، از طریق قانونی پیگیری های لازم را انجام دهد تا بعدها دچار مشکلات پیش بینی نشده نشود. در ادامه به تمام نکات مهم برای مطالبه طلب از متوفی اشاره می کنیم و نمونه ای از لایحه مطالبه طلب از متوفی را می آوریم تا با نوشتن لایحه آشنا شوید.
پرداخت دیون از ماترک
شاید اولین سوالی که ذهن شما را به خود مشغول کند، این موضوع باشد که پرداخت دیون متوفی از اموال وراث باید انجام گیرد یا خیر. همانطور که در ماده ۲۲۶ از قانون امور حسبی بیان شده است، ورثه مجبور نیستند که به جز ترکه، مالی را به بستانکاران بدهند و این در حالی است که این باور غلط هنوز در بین عده ای از مردم رواج دارد که پس از فوت یک نفر، برای مطالبه طلب از متوفی باید به ورثه او مراجعه کرد و آنها مسئول پرداخت دیون میت از اموال خود می باشند.
پس از فوت شخص، ماترک وی به ورثه منتقل خواهد شد. تمام دیون و بدهی های متوفی نیز باید از ماترک پرداخت شود. وقتی از تمام دیون صحبت می کنیم، یعنی تفاوتی بین دیون حال و موجل متوفی قائل نمی شویم چرا که پس از فوت شخص، دیون موجل او به دیون حال تغییر وضعیت خواهند داد. از آنجایی که امکان دارد اموال متوفی برای پرداخت بدهی های وی کافی نباشد، وراث به جز مورد تعهد ضمنی، هیچ مسئولیتی در قبال طلبکاران نخواهند داشت و اموال متوفی به نسبت طلب طلبکاران بین آنها تقسیم خواهد شد. اگر تعداد وراث متعدد باشد، هر کدام از آنها به صورت مستقل می تواند اقدام به رد ترکه کند. کسانی که ترکه را رد می کنند، باید ظرف مدت یک ماه از تاریخ اطلاعشان از فوت مورث، این موضوع را به دادگاه اعلام نمایند و چنانچه رد ترکه را اطلاع ندهند، به معنای قبول آن خواهد بود و هر کدام به نسبت سهم خود در برابر دیون متوفی مسئولیت خواهند داشت. چنانچه پس از تقسیم اموال متوفی، چیزی از ماترک وی باقی مانده باشد، به نسبت سهم الارث وراث بین آنها تقسیم خواهد شد.
مطالبه طلب از متوفی در قانون
در قانون امور حسبی، به مطالبه طلب از متوفی اشاره شده است. برای مثال در بخشی از ماده ۲۳۵ از قانون امور حسبی در مقام مطالبه طلب از متوفی بیان شده است که در صورتی که ترکه به اندازه دیون شخص متوفی در ید وراث او نباشد، طلبکار این اختیار را دارد که علیه ورثه ای که او را مدیون می داند و یا ادعا می کند ترکه در ید او می باشد، اقامه دعوا کند. در ماده ۸۶۹ از قانون مدنی نیز به پرداخت دیون متوفی اشاره شده است. در این ماده چنین ذکر شده است که حقوق و دیونی که به ترکه متوفی تعلق خواهد گرفت شامل هزینه کفن و دفن و هزینه اعیان ترکه مانند عینی که به رهن تعلق خواهد داشت، تمام دیون و واجبات مالی شخص و علاوه بر این وصیت میت تا میزان یک سوم بدون اجازه وراث او می باشد. همین موضوع در ماده ۲۲۵ از قانون امور حسبی هم به نحو دیگری بیان شده است که دیون و حقوقی که به عهده شخص متوفی می باشد پس از هزینه دفن و سایر هزینه هایی مانند حفظ و اداره ترکه، باید از ترکه متوفی داده شود.
نمونه لایحه مطالبه طلب از متوفی
ریاست محترم شعبه…..دادگاه حقوقی محاکم شهرستان…..
باسلام و احترام
ضمن تقدیم وکالت نامه و اعلام وکالت از ناحیه خوانده آقا / خانم….. در موضوع کلاسه ی پرونده….. به تاریخ…..
بدین وسیله در مقام وکیل مدافع در برابر دعوی خواهان آقای / خانم….. به وکالت از آقا / خانم…..
در مواد ۲۳۲ و ۲۳۷ قانون امور حسبی، قانونگذار اقامه دعوی را بر متوفی، در مورد دین و یا عین بر علیه ورثه میت و یا نماینده قانونی او، لازم دانسته است. مادامی که ترکه در ید ورثه او نباشد، آنها مسئول پرداخت دین نخواهند بود. با توجه به اینکه مبنای این موضوع بر اساس انتقال قهری ماترک از مورث به وراث می باشد، و بلافاصله پس از فوت شخص، ورثه او مالک ترکه خواهند بود، رسیدگی به تمام تعهدات مالی متوفی نیز بر عهده آنها می باشد چرا که با فوت شخص، اهلیت او نیز از بین خواهد رفت و از آنجایی که شخص در قید حیات نمی باشد، نمی تواند طرف دعوا قرار بگیرد. لذا دعوی مطروحه در حکم دعوی عقیم می باشد. با توجه به موارد مذکور و با عنایت به مواد قانونی، رسیدگی و اجرای ماده ۸۸ قانون آیین دادرسی مدنی را از محضر محترم دادگاه استدعا و تقاضای صدور حکم شایسته را دارم.
با تشکر و تجدید احترام
در نهایت باید به این نکته اشاره کرد که به نظر می رسد، نگارش لایحه مطالبه طلب از متوفی کار چندان سخت و پیچیده ای نخواهد بود چرا که با وجود قوانین روشن و مشخص، راه پر و پیچ و خمی در انتظارتان نمی باشد اما با این وجود همه ساله شاهد آمار بالای پرونده های استیفاء دین از ترکه هستیم که لزوم وجود یک وکیل کاربلد را در این حوزه مشخص می کند. در نهایت باید دقت کنید که مطالبه طلب از متوفی برای افرادی که حق رجحان را دارند، آسانتر از سایر بستانکاران خواهد بود چرا که این افراد به واسطه حق مذکور، نسبت به سایر طلبکاران ارجحیت خواهند داشت و به ترتیب در چندین دسته گروه بندی خواهند شد
