معافیت از مالیات طبق قانون مالیاتی کشور شامل بعضی از مشاغل می شود. به طور کلی مالیات یکی از راهکارهای دولت به منظور توزیع ثروت عمومی و همچنین یکی از درآمدهای دولت محسوب می شود. اما طبق قانون مالیاتی کشور، بعضی از مشاغل معاف از مالیات می شوند. معاف شدن از مالیات یکی از سیاست هایی است که دولت به منظور حمایت از بعضی مشاغل در نظر می گیرد. هدف دولت از این سیاست این است که، هزینه این مشاغل (با پرداخت نکردن مالیات) کاهش یابد و صاحبان اینگونه مشاغل با کاهش هزینه ای که دارند، بیشتر به فکر توسعه ی کار خود باشند. بیشتر مشاغلی که طبق قانون، از دادن مالیات معاف می شوند مشاغلی هستند که در گروه های علمی و فرهنگی قرار دارند. در ادامه مطلب به معرفی بیشتر این مشاغل خواهیم پرداخت.
معافیت مالیات در مشاغلی که فعالیت معدنی و تولیدی دارند
یکی از مشاغلی که مشمول معافیت از مالیات می شود مشاغلی هستند که فعالیت معدنی و تولیدی دارند. (فعالیت های معدنی و تولیدی شامل: واحدهای تولیدی، مراکز اقامتی، بیمارستانها و هتل ها است). البته معافیت از مالیات بودن این مشاغل طبق ماده ۱۳۲ قانون مالیاتی شرایطی دارد. این شرایط به این صورت است که از تاریخ شروع فعالیت آنها به مدت ۵ سال از دادن مالیات معاف می شوند. چنانچه این مشاغل در مناطقی که کمتر توسعه یافته محسوب شوند قرار داشته باشند به مدت ۱۰ سال معاف از مالیات هستند. البته اینگونه مشاغل حتما باید اظهارنامه خود را به سازمان مالیات ارائه دهند. همچنین دفاتر زیارتی و گردشگری که دارای مجوز قانونی باشند و اقدام به اعزام زائر به عراق، سوریه، عربستان و یا جذب گردشگر خارجی کنند، درآمد آنها شامل مالیات نمی شود.
بخش تربیتی، ورزشی و آموزشی
طبق قانون مالیات های مستقیم کشور و ماده ۱۳۴ بخش آموزش کشور، مراکز آموزشی نیز مشمول معافیت از مالیات می شوند. بر این اساس درآمد مدارس غیرانتفاعی در تمامی مقاطع، آموزشگاه های فنی و حرفه ای، مراکز آموزش عالی و دانشگاه های غیرانتفاعی در مناطقی که کمتر توسعه یافته هستند، مشمول قانون معافیت از مالیات می شوند. علاوه بر این مراکز، تمام موسساتی که از معلولان حرکتی و ذهنی نگهداری می کنند، همچنین باشگاه های ورزشی دارای مجوز نیز، مشمول قانون معاف از مالیات می باشند.
صادرات کالا و معافیت از دادن مالیات
سازمان امور مالیاتی کشور به دلیل اهمیت ویژه ای که به بخش صادرات کشور می دهد، معافیت مالیاتی را برای این بخش در نظر گرفته است. معافیت از مالیات در بخش صادرات به این صورت است که، بر اساس ماده ۱۴۱ قانون مالیات ایران در صورتی که صادرات کالا مربوط به صادرات کالاهای غیرنفتی، محصولات کشاورزی و خدمات باشد، معافیت از مالیات ۱۰۰ درصد است. اما چنانچه صادرات مربوط به مواد خام باشد ۲۰ درصد از درآمد آن شامل معافیت مالیاتی می شود. در ماده ۱۴۱ قانون مالیات های سیستم، یک بند به صورت تبصره در این مورد وجود دارد. این تبصره به این صورت است که بعضی از کالاهایی که از طریق ترانزیت به ایران وارد می شوند، بدون اینکه تغییری در آنها ایجاد شود از ایران صادر می شوند. درآمدی که از این طریق حاصل شود طبق تبصره ماده ۱۴۱ قانون مالیات مستقیم مشمول معافیت از مالیات می شود.
معافیت از مالیات برای سرمایه گذاری در بنگاه های تولیدی
یکی دیگر از مواردی که سازمان امور مالیاتی کشور طبق ماده ۱۳۸ قانون مالیات های مستقیم، برای آن معافیت مالیاتی در نظر گرفته است سرمایه گذاری در بنگاه های تولیدی است. بر طبق این قانون افرادی که در تامین مالی، طرح یا پروژه ای تولیدی به صورت قرارداد مشارکتی شرکت کنند، برابر با کمترین سودی که پیش بینی می شود از دادن مالیات معاف می شوند. اما پرداخت کننده سود (منظور شرکت تولیدی است) به میزان همان سودی که طبق قرارداد معین شده (کمترین سود) باید مالیات پرداخت کند.
آنچه که در این مورد از معافیت مالیاتی وجود دارد تبصره این معافیت است. طبق این تبصره سرمایه گذار به مدت ۲ سال امکان خارج کردن سرمایه خود را از بنگاه تولیدی ندارد. در صورتی که سرمایه گذار قبل از مدت ۲ سال مقداری از سرمایه خود را از بنگاه تولیدی خارج کند، برابر با مدتی که از معافیت مالیاتی استفاده کرده، مالیات برای سرمایه ای که خارج کرده در نظر گرفته می شود.
بخش کشاورزی، عشایری و روستایی
طبق ماده ۱۳۳ قانون مالیاتی تمام درآمد شرکت های تعاونی روستایی و صندوق هایی که در زمینه حمایت از کشاورزی فعالیت دارند، از دادن مالیات معاف هستند. این شرکت ها شامل شرکت های تعاونی کارگری، صیادان، عشایری و اتحادیه های آنها می شود.
سایر مشاغل معاف از مالیات
علاوه بر موادی که ذکر شد بر طبق قانون مالیاتی بعضی از کارمندان نیز شامل قانون معاف از مالیات می شوند. بر طبق این قانون کارمندانی که درآمد ماهانه آنها پنج میلیون و ۶۰۰ هزار تومان باشد (در سال ۱۴۰۱) مشمول قانون معاف از مالیات هستند. همچنین طبق ماده ۱۴۲ مالیات های مستقیم، تمام درآمد کارگاه های صنایع دستی، فرش دستباف، اتحادیه های تولیدی و شرکت های تعاونی در این زمینه، معاف از مالیات هستند.