صرافی چیست | مرکز حقوقی راهکار

صرافی، به نوع خاصی از شرکت های تضامنی یا سهامی خاص گفته می شود که موضوع فعالیت آن، به طور اخص، خدمات صرافی، از جمله خرید و فروش ارز و سکه طلا است. نحوه کار تمام انواع صرافی، از طریق واسطه گری میان انجام معاملات ارزهای فیزیکی و دیجیتال و کسب سود از تفاوت قیمت خرید و فروش ارز می باشد.

در اقتصاد هر کشور، اشخاص مختلفی، اعم از حقیقی و حقوقی، به ایفای نقش پرداخته و با ارائه خدمات خود، بر آن مجموعه اقتصادی، اثرگذار می باشند. تجار حقیقی و بانک ها و موسسات مالی و اعتباری، نمونه ای از این اشخاص می باشند.

یکی از مجموعه هایی که در اقتصاد هر کشور، در رابطه با خرید و فروش ارز، به فعالیت مشغول بوده، صرافی ها هستند که به دلیل نقشی که در معاملات این حوزه داشته، همواره مورد توجه دولت ها بوده اند. نکته ای که در رابطه با این بازیگران عرصه اقتصاد، باید مورد توجه قرار گیرد، آن است که این اشخاص، برای تاسیس، دارای شکل و قالب و حداقل سرمایه و همچنین، دارای نحوه کار و خدمات خاصی بوده که به موجب قوانین ومقررات، تعیین و مشخص شده است.

لذا، در این مقاله، ابتدا به این سوال پاسخ داده که صرافی چیست و پس از معرفی انواع، نحوه کار و خدمات این مجموعه ها، صرافی های دیجیتال، متمرکز و غیر متمرکز و صرافی های بانکی را تعریف خواهیم کرد.

صرافی چیست

یکی از مجموعه هایی که در اقتصاد هر کشور، در رابطه با خرید و فروش ارزهای خارجی، چه در شکل فیزیکی و چه در شکل دیجیتال آن، به فعالیت مشغول بوده، صرافی ها هستند که به دلیل نقشی که در معاملات این حوزه داشته و حساسیت شغلی آن ها، همواره مورد توجه دولت ها و به طور اخص، بانک های مرکزی بوده اند.

تاسیس صرافی، در کشور ما، توسط اشخاص حقیقی و حقوقی(صرفا بانک ها موسسات مالی و اعتباری)، امکان پذیر می باشد. با این تفاوت که تاسیس صرافی توسط اشخاص حقیقی، صرفا در قالب شرکت تضامنی و تاسیس صرافی توسط بانک ها و موسسه های مالی و اعتبای، تنها به صورت شرکت سهامی خاص، امکان پذیر می باشد.

پس از پاسخ به این سوال که صرافی چیست، در بخش های بعد، به معرفی انواع  صرافی پرداخته و پس از معرفی انواع صرافی، نحوه کار و خدمات آن را با توجه به دستورالعمل اجرایی تاسیس، فعالیت و نظارت بر صرافی‌ ها  مصوب 1395 توضیح خواهیم داد.

معرفی انواع صرافی

در بخش قبل، در پاسخ به این سوال که صرافی چیست و نحوه کار و خدمات آن به چه صورت می باشد، گفتیم که، صرافی در لغت، به معنی داد و ستد انواع مختلف پول بوده؛ اما امروزه در حقوق کشور ما، به نوع خاصی از شرکت های تضامنی یا سهامی خاص گفته می شود که موضوع فعالیت آن، به طور اخص، عملیات صرافی می باشد.

پس از پاسخ به این سوال که صرافی چیست، در این بخش قصد داریم به این سوال، پاسخ دهیم که انواع صرافی ،شامل چه مواردی می باشد؟ از آنجا که صرافی، از جهات مختلف، دارای انواع متفاوتی نیز بوده، در این بخش، به معرفی انواع صرافی، از چند منظر گوناگون می پردازیم.

تا پیش از تصویب دستورالعمل اجرایی تاسیس، فعالیت و نظارت بر صرافی‌ ها ، یکی از انواع صرافی ها، به این صورت بود که صرافی ها، به دو گروه تقسیم می گشتند: صرافی هایی که صرفا حق خرید و فروش نقدی ارز و سکه طلا را داشتند و صرافی های بانک ها و موسسات اعتباری که علاوه بر این موارد، می توانستند سایر فعالیت های ارزی، یعنی حواله ارزی را انجام دهند که با تصویب دستورالعمل فوق الذکر، عملا این تقسیم بندی از بین رفته و امروزه، تمام صرافی ها، حق انجام تمام فعالیت های صرافی را دارند.

از انواع دیگر صرافی ها، می توان به صرافی های ایجاد شده توسط اشخاص حقیقی و اشخاص حقوقی، که از طریق ثبت در سامانه جامع ثبت شرکت ها، تاسیس می شود، اشاره نمود. صرافی های تاسیس، شده توسط اشخاص حقیقی، لزوما باید در قالب شرکت تضامنی تاسیس شده، اما صرافی تاسیس شده توسط اشخاص حقوقی(صرفا بانک ها و موسسات مالی و اعتباری) صرفا حق تاسیس در قالب شرکت سهامی خاص را خواهند داشت. البته، هر دو گروه صرافی، دارای خدمات و نحوه کار مشابه می باشند.

یکی دیگر از انواع صرافی ها، تقسیم بندی آن ها به صرافی های فیزیکی و دیجیتال می باشد. منظور از صرافی های فیزیکی، صرافی هایی بوده که خرید و فروش ارز را به شکل حضوری و نقدی انجام داده و صرافی های دیجیتال، صرافی هایی هستند که به کار خرید و فروش ارزهای دیجیتال، نظیر بیت کوین و اتریوم، مشغول می باشند.

نحوه کار صرافی

برای پاسخ دقیق تر به این سوال که صرافی چیست، لازم است تا علاوه بر معرفی انواع صرافی، با نحوه کار آن نیز آشنا شد. لذا، در این بخش، به توضیح نحوه کار صرافی ها پرداخته که برای هر دو گروه صرافی های تضامنی و شرکت سهامی خاص، به یک صورت می باشد.

نحوه کار صرافی ها، چه در شکل فیزیکی آن ها و چه در شکل دیجیتال این مراکز، بدین صورت بوده که آن ها، این امکان را برای مشتریان خود فراهم کرده تا به وسیله انجام عمالیات خرید و فروش ارز، یک ارز(همچون دلار یا بیت کوین) را به ارز دیگر(نظیر یورو یا اتریوم) تبدیل نمایند.

در این نحوه کار، مقداری ارزی که مشتری امکان خرید آن را داشته و همچنین، قیمت فروش ارز، بستگی به نرخ روزانه و لحظه ای هر دو ارز مورد خرید و فروش داشته، که توسط مراجع مربوطه، اعلام شده و در هر لحظه، مورد توجه صرافی ها می باشد. اما در این نحوه کار، نحوه سود صرافی ها در انواع مختلف آن، به چه صورت می باشد؟ در پاسخ باید گفت، با استفاده از تفاوت در نرخ خرید و فروش، صرافی ها سود خود را اخذ می کنند. به عنوان مثال، نرخ خرید دلار 30 تومان بوده اما نرخ فروش آن، 31 تومان می باشد.

به این ترتیب، اگر شما قصد داشته باشید، که 100 دلار خریداری کنید، باید مبلغ 3100 تومان را به صرافی بپردازید؛ اما چنانچه بخواهید همان 100 دلار را به صرافی بفروشید، صرافی مبلغ 3000 را به شما خواهد پرداخت.

خدمات صرافی ها

در بخش های قبل، به معرفی انواع صرافی پرداخته و گفتیم که صرافی ها، در انواع مختلف آن، اعم از شرکت تضامنی و شرکت سهامی خاص، نحوه کار مشابه داشته و از محل تفاوت نرخ خرید و فروش ارز، سود خود را کسب می نمایند.

سوال دیگری که لازم است در رابطه با صرافی ها، به آن پاسخ داده شود این مساله بوده که خدمات صرافی ها چیست و شامل چه مواردی می باشد؟ پاسخ به این سوال در ماده یک دستورالعمل اجرایی تاسیس، فعالیت و نظارت بر صرافی‌ ها مشخص گردیده که بر اساس آن، خدمات صرافی ها، شامل موارد زیر می باشد:

خريد و فروش نقدی ارز، اعم از فیزیکی، همچون دلار و یورو و دیجیتال، همچون دوج کوین و تتر

خرید و فروش سکه طلا

عمليات مربـوط بـه حوالـه هـای ارزی

خدمات ارزی در خارج از مرزهای کشور، از طريق کارگزاران و در محدوده قـوانين و مقـررات ارزی

لازم به ذکر است که منظور از خدمات ارزی در خارج از مرزهای کشور، دو مورد می باشد: 1- پرداخت وجه توسط مشتری به صرافی در داخل کشور و دریافت معادل ارزی آن در خارج از کشور، از کارگزاری 2- پرداخت ارز توسط مشتری به کارگزاری در خارج کشور و دریافت معادل نقدی آن در داخل کشور، از صرافی.

صرافی ارز دیجیتال

یکی از انواع صرافی که امروزه و با پیدایش و گسترش روزافزون ارزهای دیجیتال، در بازارهای مالی جهان، ظهور کرده، صرافی های ارز دیجیتال می باشند. بنابراین، ممکن است این سوال برای بسیاری از اشخاص مطرح گردد که صرافی ارز دیجیتال چیست؟

صرافی های متمرکز و غیر متمرکز

اصطلاح دیگری که بسیاری از افراد، در رابطه با صرافی ها، به طور اعم و صرافی های دیجیتال، به طور اخص، به وفور با آن مواجه شده، بحث صرافی های متمرکز و غیر متمرکز می باشد. لذا، در این بخش، به این سوال پاسخ خواهیم داد که صرافی متمرکز و غیر متمرکز چیست؟

صرافی متمرکز(CEX) یا (Centralized Exchange) یک صرافی ارز دیجیتال بوده که دارای یک مالک مشخص بوده و این صرافی، به عنوان یک شخص ثالث، به عنوان وسطه معاملات رمز ارزها، میان فروشندگان و خریداران ارزهای دیجیتال، ارائه خدمات می کند.

در مقابل، صرافی(DEX) یا (Decentralized EXchanges) نوعی از صرافی آنلاین بوده که نحوه کار آن، به این صورت بوده که در این صرافی، معامله کنندگان ارزهای دیجیتال، می توانند بدون وجود واسطه شخص ثالث و بدون ایجاد حساب کاربری، به معاملات رمز ارزها بپردازند.

صرافی بانکی

یکی از انواع صرافی ها که در کشور ما به ارائه خدمات صرافی اشتغال داشته، صرافی های بانکی بوده که نحوه کار مخصوص به خود را دارا می باشند. لذا در این بخش، به معرفی این صرافی ها پرداخته و به این سوال پاسخ می دهیم که صرافی بانکی چیست؟

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد صرافی در کانال تلگرام حقوق تجاری عضو شوید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون صرافی پاسخ دهند.