برقراری رابطه جنسی میان زن و مردی که با یکدیگر رابطه زوجیت ندارند ( البته با کیفیتی که در قانون مجازات اسلامی تعیین شده است ) ، زنا تلقی می شود و اگر نسبت میان این دو نفر از نوع محرمیت بوده و به نوعی از محارم دیگری محسوب شوند ، این رابطه ، زنا با محارم نامیده می شود که این محارم ممکن است از نوع نسبی ، سببی و یا رضاعی باشند . در قانون مجازات اسلامی زنای با محرم جرم تلقی شده است و پس از اثبات زنا با محارم ، مرتکب به مجازات خواهد رسید که این مجازات در خصوص زنا با محارم نسبی ، اعدام خواهد بود.
در یک تعریف کلی ، زنا بعنوان اعمال جنسی نامشروع ( به معنای دخول آلت تناسلی ) مرد و زنی شناخته می شود که به لحاظ شرعی رابطه زوجیتی میان آنها شکل نگرفته است و به همین دلیل ایجاد رابطه نامشروع میان آنها ممنوع شده است . این موضوع در دین مبین اسلام مورد تقبیح شدیدی قرار گرفته است و خداوند در قرآن کریم مومنان را از انجام چنین عملی نهی فرموده است . همچنین در قوانین جاری کشور نیز برای انجام زنا مجازات قانونی در نظر گرفته شده که در صورت اثبات ، قابل اجرا خواهد بود .
اما موضوع زمانی پر اهمیت تر می شود که این جرم نسبت به یکی از محارم و در واقع میان دو شخصی رخ داده باشد که علی الاصول به هم محرم بوده اند . اینجاست که علاوه بر دین اسلام ، حتی کشورهای با روابط آزاد نیز به فراخور موقعیت ، به جرم انگاری عمل نامشروع با محارم پرداخته و آن را قابل مجازات تلقی نموده اند ؛ به عنوان نمونه می توان از برقراری رابطه زنا میان یکی از والدین با فرزندان اشاره نمود که برخی از کشورها آن را مصداق خشونت جنسی و قابل مجازات دانسته اند . اما سوال مهمی که ممکن است مطرح شود آن است که طبق قانون ، زنا با محارم چه حکمی دارد و به عبارت دقیق تر ، مجازات جرم زنا با محارم چیست ؟
در پاسخ به این سوال خواهیم گفت که در کشور ما نیز زنا با محارم جرم انگاری شده است . به این معنا که در قانون مجازات اسلامی ایران که بر مبنای فقه اسلامی است ، زنای با محارم یا خویشاوندان نوعی جرم تلقی شده و در صورت اثبات شدن جرم زنا با محارم ، مجازات قانونی این جرم قابل اعمال بر مرتکب آن خواهد بود . به همین مناسبت ، برای بررسی موشکافانه موضوع ، ابتدا به توضیح اینکه محارم به چه معناست و چه کسانی را شامل می شود می پردازیم و پس از تعریف قانونی جرم زنا با محارم ، راه های اثبات زنا با محارم و همچنین مجازات جرم زنا با محارم را توضیح خواهیم داد.
محارم چه کسانی هستند
در بحث های مربوط به جرم زنا با محارم ، این سوال مطرح می شود که معنای محارم چیست و اینکه اصولا به چه کسانی محرم گفته می شود ؟ پاسخ به این سوال نسبتا ساده است . چون معنای فقهی و حقوقی ارائه شده از کلمه محارم ، به معنای عرفی آن نزدیک می باشد . در یک تعریف کلی ، محارم را می توان به معنای خویشاوندان دانست ؛ آن هم خویشاوندانی که به لحاظ شرعی و قانونی امکان ازدواج میان آن ها وجود ندارد و حکم لزوم حجاب بین آنان برقرار نیست .
مثلا دختر جزء محارم پدر محسوب می شود . به این دلیل ، ازدواج میان دختر با پدر ممنوع است و لذا برقراری هر نوع رابطه جنسی میان آنها نا مشروع بوده و زنای با محارم تلقی می شود و همین طور است رابطه نامشروع جنسی میان مادر و پسر و یا خواهر و برادر .
در پاسخ به این سوال که محارم چه کسانی هستند ، آیه 23 سوره نسا قابل توجه است . در این آیه شریفه محارم شامل مادر ، دختر ، خواهر ، عمه ، خاله ، عمو ، دایی ، دختران برادر و دختران خواهر مرد ، پس برادر ، پسر خواهر ، مادران رضاعی ( که از طریق شیر دادن به فرزند محرم می شوند ) ، خواهران رضاعی ، مادر زن ، دختران همسر مرد که پدر آنها شخص دیگری است ( به شرط اینکه با آن زن رابطه زناشویی برقرار شده باشد ) ، زن پسر ( عروس ) می باشد .
بر این اساس ، محارم را می توان شامل سه دسته زیر دانست :
محارم نسبی : یعنی نسبت محرمیتی که به دلیل رابطه خونی میان دو شخص ایجاد شده است : مانند رابطه نسبی میان پدر و مادر با فرزند ، مادر بزرگ و پدر بزرگ ، ارتباط خواهر و برادر ، عمه و خاله ، عمو و دایی ، دختر برادر ، دختر خواهر ، پسر برادر و پسر خواهر .
محارم سببی : نسبتی است که به دلیل ازدواج و رابطه زوجیت میان دو شخص ایجاد می شود : مانند رابطه مرد با مادر زن که به دلیل ازدواج با دختر وی بوجود آمده است ، یا رابطه دختران همسر مردی که پدرشان شخص دیگری است ، با آن مرد یا ارتباط بین پدر شوهر و عروس و یا زن پدر .
محارم رضاعی : قرابت رضاعی محرمیتی است که به دلیل شیر خوردن فرزند از زنی غیر از مادر اصلی وی به وجود می آید : مانند ارتباط مرد با مادر یا خواهر رضاعی اش .
تعریف جرم زنا با محارم
در قسمت قبل به توضیح اینکه محارم چیست و چه کسانی محرم هستند پرداخته شد . اما نکته مهمی که در خصوص ارتباط نامشروع و زنا بین محارم وجود دارد آن است که زنا با محارم در قانون مجازات اسلامی جرم انگاری شده است و برای آن مجازات پیش بینی شده است . بنابراین نمی توان گفت که چون دو شخص محرم یکدیگر هستند ، می توانند هر نوع ارتباطی با هم داشته باشند . بلکه ارتباط میان محارم به لحاظ شرعی مشخص شده است و هر نوع ارتباطی فراتر از آن ، می تواند مشمول عنوان روابط نامشروع و یا حتی زنای با محارم شود .
البته در قانون جرم زنا به صورت دقیق و کامل تعریف شده است و تنها در صورت دارا بودن شرایط قانونی است که می توان آن ارتباط را زنا دانست . مطابق ماده 221 قانون مجازات اسلامی زنا عبارت است از رابطه جنسی میان زن و مردی که ارتباط زوجیت میان آنها وجود ندارد . این رابطه جنسی با دخول آلت تناسلی مرد به اندازه ختنه گاه ، در اندام جنسی زن محقق می گردد .
از این تعریف ، می توان برای تعریف ماهیت جرم زنای با محارم نیز استفاده کرد . در صورتی که این نوع عمل جنسی میان دو شخصی که رابطه محرمیت با یکدیگر دارند اتفاق افتاده باشد ، جرم زنا با محارم شکل می گیرد . اما در صورتی که این حد از رابطه جنسی ( دخول آلت جنسی مرد ) صورت نپذیرفته و محدود به اعمال جنسی دیگر از قبیل هم آغوشی یا مسائلی از این قبیل باشد ، دیگر جرم زنا با محارم محقق نشده است و آن را صرفا می توان رابطه نامشروع با محارم – و نه زنای با محارم – تلقی نمود .
راه های اثبات زنا با محارم
همانطور که توضیح داده شد ، تحقق جرم زنا در قانون منوط به شرایطی دانسته شده است و تنها در صورتی که همه شرایط قانونی برای زنا وجود داشته باشد می توانیم آن را جرم زنا با محرم دانسته و قابل مجازات بدانیم . به علاوه ، این جرم باید در دادگاه برای قاضی اثبات بشود و تنها در صورت اثبات زنا با ادله قانونی است که شخص زناکار با خویشاوند قابل مجازات می باشد و در صورتی که کسی مدعی زنای با خویشاوند توسط دیگران بشود و نتواند این موضوع را اثبات کند ، به نوبه خود مورد محاکمه قرار می گیرد .
بنابراین ، باید به موضوع راه ها و روش های اثبات زنا با محارم ، با دقت ویژه ای نگریسته شود . البته روش های اثبات زنا با محارم ، همان روش های اثبات زنا است که در قانون مشخص شده است . بطور کلی ، از آن جهت که زنا جرم سنگینی محسوب می شود و مجازات آن هم زیاد است ، راه های اثبات آن هم نسبت به سایر جرایم سخت تر می باشد .
طبق قانون ، یکی از مهم ترین روش های اثبات زنا و زنای با محارم ، اقرار خود فردی است که این جرم را مرتکب شده است . اگر شخص مرتکب تحت شرایط لازم اقرار را در دادگاه انجام بدهد ، زنا اثبات می شود . همچنین شهادت 4 مرد عادل و سه مرد و دو زن که زنای با محرم را مشاهده کرده باشند ، یکی دیگر از راه های اثبات زنا می باشد . علاوه بر این ها ، اینکه قاضی با مشاهده سایر شواهد ، قرائن و مدارک نسبت به اینکه زنای با محارم رخ داده باشد ، علم و یقین پیدا کند نیز می تواند سبب اثبات زنا با محارم و در نتیجه مجازات مرتکب یا مرتکبان بشود .
مجازات جرم زنا با محارم
حال که شرایط و راه های اثبات رابطه زنا بین محارم را توضیح دادیم ، قصد داریم به این پرسش پاسخ بدهیم که مجازات جرم زنا با محارم چیست و در صورتی که شخصی با محارم یا خویشاوندان خود جرم زنا را مرتکب شده باشد و بر فرض اینکه این زنا در دادگاه به اثبات رسیده باشد ، چه مجازات قانونی بر شخص مرتکب و یا طرفین رابطه زنا با محرم قابل اعمال خواهد بود ؟
پاسخ به این پرسش در ضمن ماده 224 قانون مجازات اسلامی مشخص شده است . بر اساس این ماده ، زنا با محارم نسبی ( یعنی آن دسته از محارمی که رابطه خونی سبب ایجاد محرمیت شده است ) ، سبب می شود که زناکار به مجازات اعدام محکوم بشود . به عنوان نمونه اگر مردی با دختر ، مادر یا خاله خود این عمل را انجام داده باشد به اعدام محکوم می شود و یا اگر عمو به برقراری عمل جنسی با دختر برادر خود بپردازد می توان وی را به اعدام محکوم کرد . البته بر اساس ماده مذکور ، صرفا در مورد زنا با زن پدر یا نا مادری ( که نوعی ارتباط سببی است ) نیز موجب می شود شخص زناکار به اعدام محکوم بشود .
نکته مهمی که در خصوص مجازات جرم زنا با محارم وجود دارد آن است که اگر یکی از طرفین با زور و بدون رضایت خود به انجام چنین عمل جنسی وادار شده باشد و رضایتی در برقراری زنا با محارم خود نداشته باشد ، این مجازات بر وی قابل اعمال نیست و تنها کسی به زور این عمل را انجام داده است اعدام می گردد . البته اگر دو طرف در برقراری رابطه زنا با محارم رضایت داشته باشند ، این حکم شامل هر دوی آنها خواهد شد و هر دو بعد از اثبات موضوع به مجازات قانونی مذکور خواهند رسید .
همانگونه که ملاحظه می شود ، در برقراری زنا با محارم ، صرفا زنا با محارم نسبی و زن پدر ( خویشاوند سببی ) مشمول حکم اعدام است و در خصوص سایر موارد زنا ( از جمله زنا با محرم رضاعی و یا زنا با سایر خویشاوندان سببی ) حکم اعدام مقرر نشده است . بنابراین ، در این گونه موارد مجازات جرم زنا به تناسب موضوع قابل اعمال خواهد بود ؛ یعنی اگر مرتکب زنا محصن باشد ( یعنی دارای همسر دائمی باشد ) ، به مجازات رجم ( سنگسار شدن ) محکوم می شود ، ولی اگر مرتکب یا مرتکبین زنا محصن نباشند ( دارای همسر دائمی نباشند ) به صد ضربه شلاق محکوم می شود .
ذکر این نکته نیز حایز اهمیت است که اگر زنا با عنف صورت گرفته باشد ، در هر صورتی شخص زناکار به اعدام خواهد رسید ؛ چه زنا با محارم نسبی باشد ، چه با محارم سببی و یا محارم رضاعی . حتی اگر زنا با شخصی غیر از محارم انجام شده باشد و با عنف صورت گرفته باشد ، باز هم شخص زناکار اعدام می شود . زنای به عنف به این معنا است که زن راضی به زنا با مرد نباشد و در قبال انجام عمل از خود مقاومت نشان داده ولی مرد به زور با وی رابطه جنسی برقرار نماید .
