به طور کلی برای اثبات کلاهبرداری و موفقیت در طرح شکواییه کلاهبرداری باید توجه ویژه ای به ارکان این جرم داشته باشیم در غیر این صورت با منع تعقیب مواجه خواهیم شد و حاصل زحمات گاهاً یک ساله ما به باد خواهد رفت بنابراین قبل از هرگونه اقدام باید جنبه های مختلف جرم کلاهبرداری بررسی شود و در صورتی که فعل ارتکابی مطابق با مصادیق کلاهبرداری باشد و همه جنبه های آن که در ذیل بیان خواهیم کرد رعایت شده باشد می توانیم اقدام به طرح دعوای کلاهبرداری کنیم و با طرح این شکواییه و با توجه به امتیاز های ویژه ای که قانون به این جرم داده است رد مال نیز انجام می شود.
روش های اثبات کلاهبرداری
۴ مورد که برای اثبات کلاهبرداری باید وجود داشته باشد
رفتار مجرمانه
رفتار مجرمانه در کلاهبرداری در قالب فعل مثبت مادی ظهور پیدا می کند و تحقق آنچه که در قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشا و اختلاس سال ۱۳۶۷ آمده است تنها با وقوع فعل مثبت قابل تصور است ، پس سکوت مرتکب یا رفتار منفی ، هر چند با سوء نیت باشد تحقق بزه کلاهبرداری را به همراه ندارد .
برای مثال بنا بر گفته وکیل کیفری مستقر در تهران مدافع اگر کسی با تصور اینکه به کس دیگری بدهکار است پولی به او بپردازد و گیرنده پول با توجه به این که خودش میداند طلبکار نیست ، پول را بگیرد مرتکب کلاهبرداری نشده است.
همچنین عدم معرفی بخشی از ماترک مشترک بین وراث کلاهبرداری نیست.
وسیله ارتکاب جرم
در کلاهبرداری وسیله خاصی مد نظر قانونگذار نبوده است با این حال وسیله اتکا باید به نحوی متقلبانه باشد.
فریب بزه دیده
علاوه بر اینکه باید وسایلی که کلاه بردار برای ارتکاب این جرم استفاده می‌کند متقلبانه باشد و از این تقلب برای بردن مورد دیگری استفاده کند( که البته حتماً باید با استفاده از وسایل متقلبانه مقدم بردن مال باشد که این فرق اساسی کلاهبرداری و سرقت است) فریب خوردن بزه دیده هم از ارکان تحقق جرم است و امکان دارد کلاهبردار از وسایل متقلبانه استفاده کند ولی بزه دیده از آن طریق فریب نخورده باشد در واقع وسایل مورد استفاده در کلاهبرداری باید به نحوی باشد که عرفاً متقلبانه به شمار آید از این رو اینکه بزه‌دیده فریب‌خورده بدون اینکه وسیله ای متقلبانه توسط کلاهبردار استفاده شده باشد ، برای تحقق کلاهبرداری کافی نیست.
توسل به وسایل متقلبانه
باید توجه داشته باشید که توسل به وسایل متقلبانه که مهم‌ترین رکن در اثبات کلاهبرداری و روش‌های اثبات کلاهبرداری است باید حتماً مقدم بر تحصیل مال باشد.
در نمونه لایحه اثبات کلاهبرداری که در ذیل این مقاله برای شما خواهیم گذاشت اگر دقت بفرمایید مقدم بودن توسل به وسایل متقلبانه مورد توجه این لایحه است و اگر کسی مدیون به بانک باشد با جعل قبوض و اسناد وانمود کند که بدهی اش را پرداخت کرده رفتارش کلاهبرداری محسوب نمی‌شود و این تقدم و تأخر در این موضوع رعایت نشده است اگرچه تحت یک عنوان کیفری دیگر حتماً قابل تعقیب است.
اثبات کلاهبرداری بدون مدرک
برای اثبات همه موارد بالا که ذکر کردیم و تحقق ارکان و کلاهبرداری حتماً باید مدارک معتبر و متقنی داشته باشیم و اثبات کلاهبرداری بدون مدرک بسیار کار دشواری است و با ادله دیگر مانند شهادت شهود بسیار سخت و دشوار خواهد بود که بتوانیم اثبات کلاهبرداری را انجام دهیم و در نمونه لایحه اثبات کلاهبرداری که برای تو نخواهیم گذاشت سناد ما به مدارک ابرازی بسیار واضح است و باید توجه داشته باشید که اساساً اثبات کلاهبرداری بدون مدرک بسیار دشوار و گاهی غیر ممکن است ولی جای کار دارد و هرچند درصد موفقیت در پرونده اثبات کلاهبرداری بدون مدرک کم است ولی می توان امیدوار هم بود اگر وکیلی حاذق پیگیر پرونده باشد.
