حوادث ناشی از کار، از اموری است که همیشه سلامت کارگران را تهدید کرده و همچنین به دلیل مسئولیتی که برای کارفرمایان در پی دارد، دغدغه ذهنی ایشان نیز هست. کارگاه و محیط کاری به تبع وضعیت خود، مستعد بروز سوانحی است که می‌تواند منجر به آسیب به نیروی کار شود و این قانون است که به حمایت از نیروی کار، مسئولیت‌های خاصی را برای کارفرما درنظر گرفته است تا نیروی کار با آرامش بیشتری فعالیت خود را ادامه دهد.
بنابراین بهتر است به این سوال پاسخ داده شود که اساسا حوادث ناشی از کار چیست؟ مسئولیت کارفرما در این‌گونه حوادث چگونه است؟ چه اقدامات و تکالیفی در این موارد بر عهده افراد است؟ اگر شما نیز مایلید به جواب این سوالات دست یابید، با ما در این مقاله همراه باشید.
به چه حوادثی، حوادث ناشی از کار گفته می‌شود؟
بر اساس ماده ۶۰ قانون تامین اجتماعی، حوادث ناشی از کار حوادثی است که در حین انجام وظیفه و به سبب آن برای بیمه‌شده رخ می‌دهد. مقصود از «حین انجام وظیفه»، تمام اوقاتی است که بیمه‌شده در کارگاه یا موسسات وابسته یا ساختمان‌ها و محوطه آن مشغول کار باشد و یا به دستور‌کارفرما در خارج از محوطه کارگاه عهده‌دار انجام مأموریتی باشد.
اوقات مراجعه به درمانگاه و یا بیمارستان و یا مراجعه برای معالجات درمانی و توان‌بخشی و اوقات رفت و برگشت بیمه‌شده از منزل به کارگاه، جزء اوقات انجام وظیفه محسوب می‌شود. مشروط بر این که حادثه در زمان عادی رفت و برگشت به کارگاه اتفاق افتاده باشد. حوادثی که برای بیمه‌شده حین اقدام برای نجات سایر بیمه‌شدگان و مساعدت به آنان اتفاق می‌افتد نیز در دسته حوادث ناشی از کار قرار می‌گیرد.
شرایط حادثه ناشی از کار
بر اساس تعریفی که در بالا گفته شد، برای اینکه یک حادثه، حادثه ناشی از کار تلقی گردد، این دو شرط باید به شکل همزمان محقق باشد:
حادثه حین انجام وظیفه اتفاق افتاده باشد. حین انجام وظیفه یعنی اوقاتی که بیمه‌شده در کارگاه یا مؤسسات وابسته یا ساختمان‌ها و محوطه آن مشغول کار باشد و یا اوقاتی که بیمه‌شده به دستور کارفرما در خارج از محوطه کارگاه مأمور انجام کاری است. پس اگر کارگر خارج از زمانی که موظف به انجام کار است و بدون درخواست کارفرما، کاری را انجام دهد و دچار حادثه شود و یا خارج از محیط کارگاه بدون دستور کارفرما کاری انجام دهد و دچار حادثه شود، مشمول مقررات حوادث ناشی از کار نخواهد بود.
حادثه به سبب انجام وظیفه اتفاق افتاده باشد. یعنی باید بین حادثه رخ‌داده و انجام وظیفه رابطه سببیت محقق باشد. به عنوان مثال افتادن از داربست، ناشی از انجام وظیفه کارگر در کار گذاشتن نمای ساختمان که وظیفه او بر اساس قرارداد کار است، حادثه ناشی از کار تلقی خواهد شد. اما اگر همین کارگر بر اثر بی‌احتیاطی خود در هنگام تهیه نوشیدنی مانند چای دچار سوختگی شود، چون میان این حادثه و وظیفه او رابطه سببیت وجود ندارد، نمی‌توان آن را حادثه ناشی از کار تلقی کرد.
علت حوادث ناشی از کار
مهمترین علت حوادث ناشی از کار، عدم رعایت شرایط لازم بهداشتی و ایمنی در محیط کار است. زیرا مدیران و کارفرمایان مکلفند تا با رعایت این موازین، محیط کاری ایمن و سالم را برای نیروی کار فراهم آورند. برخی از علل حوادث ناشی از کار از این قرارند:
عدم آموزش موازین فنی و ایمنی به کارگران در ارتباط با شغل ایشان؛
عدم سالم‌سازی محیط کار با بررسی و کنترل عوامل زیان‌آور و خطرساز؛
عدم به‌‌سازی تاسیسات ایمنی کارگاه؛
عدم به‌کارگیری ابزار مناسب جهت ایمن‌سازی محیط؛
انجام فعالیت‌های تخصصی توسط کارگران غیرمتخصص.
مسئولیت کارفرما در مورد ایمنی کارگاه
برای صیانت نیروی انسانی و منابع مادی کشور، رعایت دستورالعمل‌هایی که از طریق شورای عالی حفاظت فنی (جهت تامین حفاظت فنی) و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی (جهت جلوگیری از بیماری حرفه‌ای و تامین بهداشت کار و کارگر و محیط کار) تدوین می‌شود، برای‌کلیه کارگاه‌ها، کارفرمایان، کارگران و کارآموزان الزامی است.
همچنین کارفرمایان مکلف هستند پیش از بهره‌برداری از ماشین‌ها، دستگاه‌ها، ابزار و لوازمی که آزمایش آنها مطابق آیین‌نامه‌های مصوب شورای عالی حفاظت فنی ضروری شناخته شده است، آزمایش‌های لازم را توسط آزمایشگاه‌ها و مراکز مورد تایید شورای عالی حفاظت فنی انجام دهند و یک نسخه از مدارک مربوط را برای اطلاع به وزارت کار و امور اجتماعی ارسال نمایند.
کارفرمایان مکلف هستند بر اساس مصوبات شورای عالی حفاظت فنی برای تامین حفاظت و سلامت و بهداشت کارگران در محیط کار، وسایل و امکانات لازم را تهیه کنند و در اختیار آنان قرار دهند. همچنین باید نحوه کار با وسایل فوق‌الذکر را به آنان بیاموزند و در خصوص رعایت مقررات حفاظتی و بهداشتی نظارت نمایند.
افراد مذکور نیز ملزم به استفاده و نگه‌داری از وسایل حفاظتی و بهداشتی فردی و اجرای دستورالعمل‌های مربوطه کارگاه هستند.
