شرکت و موسسه هر دو دارای شخصیت حقوقی هستند و نیاز به ثبت شدن دارند ، ولی در واقع تفاوت هایی باهم دارند اگرچه در ظاهر شبیه به نظر می رسند . شرکت را ماده 20 قانون تجارت به 7 نوع تقسیم کرده است . که عبارتند از : شرکت سهامی ، شرکت با مسئولیت محدود ، شرکت تضامنی ، شرکت مختلط غیر سهامی ، شرکت مختلط سهامی ، شرکت نسبی و تعاونی . موسسه هم به دو نوع موسسات انتفاعی و غیر انتفاعی تقسیم می گردد . با توجه به تفاوت هایی که شرکت و موسسه در انواع و نحوه ثبت دارند در این مقاله به بررسی تفاوت شرکت و موسسه و تمایز آن ها می پردازیم .
تعریف شرکت
در قانون تجارت تعریف کلی از شرکت های تجاری ارئه نشده است ، در ماده 20 قانون تجارت انواع آن بیان شده و در سایر مواد به توضیح شرایط و نحوه تشکیل ، اداره آن ها ، انحلال و ورشکستگی هر یک پرداخته شده است . همانطور که در مقاله شرکت و انواع آن توضیح دادیم شرکت های تجاری حتما باید عملیات تجاری انجام دهند و در اساسنامه آنها باید نام شرکت ، هویت و اقامتگاه آن ، موضوع شرکت میزان سهام مدت شرکت و غیره باید ذکر گردد به دلیل آن که میزان و نحوه مشارکت شرکا مبنای تفاوت در نام و ماهیت شرکت ها از یکدیگر می باشد .
تعریف موسسه
در واقع موسسات و هدف از تشکیل آن امور تجاری نیست بلکه برای امور علمی ، ادبی ، خدماتی و غیره تشکیل می گردند . همانطور که در ماده 584 قانون تجارت و ماده 1 ایین نامه اصلاحی ثبت تشکیلات و موسسات غیر تجاری مصوب 1337 بیان شده است این موسسات از تاریخ ثبت در اداره ثبت شرکت ها شخصیت حقوقی پیدا می کنند و دارای مجمع عمومی و عادی و اظهارنامه نیز هستند . تشکیلات و موسسات مزبور می توانند عناوینی از قبیل انجمن ، کانون یا بنگاه داشته باشند .
موسسات بر سه اساس تقسیم می شوند : مالکیت ، هدف و نوع فعالیت .
موسسات بر حسب مالکیت بر سه بخش هستند : 1- موسسه خصوصی 2- موسسه عمومی 3- موسسه تعاونی .
موسسات برحسب هدف به دو دسته موسسات انتفاعی و غیر انتفاعی تقسیم می شوند : موسسه انتفاعی : موسساتی هستند که برای جلب سود و منفعت بین شرکا ایجاد شوند . مثل : موسسه فنی و ….
موسسه غیر انتفاعی : هدفشان کسب سود و منافع و تقسیم آن بین اعضا خود نباشد . برای ثبت این گونه از موسسات نیاز به اخذ مجوز از سازمان مربوطه می باشد . که به دو نوع موسسات خصوصی و عمومی تقسیم می شوند . مثل : انجمن ها ، اتحادیه ها ، احزاب و غیره .
موسسات برحسب نوع فعالیت به سه دسته تقسیم می گردد : خدماتی ، بازرگانی ، تولیدی .
تفاوت شرکت با موسسه
در کنار شباهت های شرکت و موسسه از جمله لزوم ثبت آن ها ، قواعد یکسان مربوط به تابعیت شرکت و موسسه و … ، تفاوت هایی نیز میان آن دو وجود دارد. در واقع اساسا هدف از تشکیل شرکت رسیدن به سود و منفعت است که بین شرکا تقسیم می گردد . نوع فعالیت آن ها کاملا متفاوت با موسسه است زیرا برای اهداف و امور صرفا تجارتی به وجود آمده اند و میزان مسئولیت شرکا ، حداقل تعداد شرکا در هر 7 نوع از شرکت ها متفاوت است ، در حالی که موسسات به اهداف دیگر از قبیل علمی ، فنی ، هنری و غیره تشکیل می گردند ولی رسیدن به سود هم ممکن است جزو اهدافشان باشد .
