قانون مدنی با الهام از فقه اسلامی و منابع فقهی ، مواردی را تصریح کرده است که در صورت وجود هر یک از این موارد ازدواج غیر ممکن است.
موانع نکاح در قانون
قانون مدنی در ماده 1045 مواردی را با عنوان موانع نکاح بیان نموده است که عبارت است از:
- نکاح با پدر و اجداد و با مادر و جدات هر چقدر که بالا برود
- نکاح با اولاد هر قدر که پایین برود
- نکاح با برادر و خواهر و فرزندان آنها تا هر قدر که پایین برود
- نکاح با عمات و خالات خود و عمات و خالات پدر و مادر و اجدات و جدات
- استیفاء عدد
- شوهر داشتن زن
- عده داشتن زن
- نکاح با غیر مسلمان
- لعان
- احرام
- قرابت رضاعی
- محارم سببی
در توضیح موارد مذکور باید اظهار داشت که از لحاظ حرمت نکاح ، تفاوتی میان نسب مشروع و نامشروع نیست.
بنابراین ولد نامشروع با پدر و مادر طبیعی خود و یا سایر خویشان نسبی خود ، نمی تواند ازدواج کند.
موانع نکاح و ازدواج
تعریف استیفا عدد
استیفاء عدد از موانع نکاح به شمار می رود . یعنی اگر مردی چهار زن دائم داشته باشد ، دیگر نمی تواند زن پنجمی را به عقد دائم بگیرد . استیفاء عدد ، مانعی برای ازدواج دائم مرد و موجب بطلان نکاح مجدد است . این مانع اگر چه به صراحت در قانون مدنی نیامده است ، اما با توجه به فقه جزء موانع مسلم نکاح می باشد . البته باید اذعان داشت که استیفاء عدد طبق نظر مشهور در نکاح موقت محدودیتی ندارد.
شوهر داشتن زن
تاهل زن نیز از دیگر موارد موانع نکاح است.
عده داشتن زن
عده عبارت است مدتی که تا انقضای آن زنی که عقد نکاح او منحل شده است نمی تواند شوهر دیگر اختیار کند.
نکاح با غیر مسلمان
کفر عبارت است از ناباوری به اسلام و کسی که به یکی از اصول اسلام اعتقاد نداشته باشد کافر است . اگر شوهر در زمان نکاح از اسلام خارج شود ، نکاح خود به خود منفسخ می شود . همچنین در مواردی که زنِ کافر اسلام آورد و شوهر وی همچنان بر کفر خود باقی بماند ، نکاح منفسخ می شود.
لعان
لعان به معنی ناسزا گفتن و نفرین کردن است و در اصطلاح حقوق یعنی ، زن و شوهر با سوگند خوردن یکدیگر را تخطئه می کنند . بنابراین هنگاهی که مرد به همسر خود نسبت زنا دهد یا فرزندی را که زن به دنیا آورده است از خود نفی کند ، لعان محقق می شود.
احرام
قانون مدنی در ماده 1053 در مورد احرام می گوید : عقد در حال احرام باطل است و با علم به حرمت موجب حرمت ابدی می گردد . بنابراین احرام نیز از موارد موانع نکاح است.
قرابت رضاعی
اگر طفلی شیر زن دیگری غیر از مادر خود را با داشتن شرایط مقرر در قانون بخورد نسبت به آن زن و کودک شیر خوارِ آن زن حرمت ازدواج پیدا میکند.
مستفاد از ماده 1046 قانون مدنی قرابت رضاعی از حیث حرمت نکاح در حم قرابت نسبی است مشروط بر اینکه:
- اولا ٌشیر زن از حمل مشروع حاصل شده باشد.
- ثانیاً شیر مستقیم از پستان مکیده شده باشد.
- ثالثاً طفل لااقل یک شبانه روز و یا 15 دفعه متوالی شیر کامل خورده باشد بدون اینکه در بین غذای دیگر یا شیر زن دیگر را بخورد .
- رابعاً شیر خوردن طفل قبل از تمام شدن دو سال از تولد طفل باشد.
- خامساً مقدار شیری که طفل خورده از یک زن و از یک شوهر باشد.
بنابراین اگر طفل در شبانه روز مقداری از شیر یک زن و مقداری از شیر زن دیگر بخورد ، موجب حرمت نخواهد شد اگر چه شوهر آن دو زن یک نفر باشد.همچنین اگر یک زن یک دختر و یک پسر رضاعی داشته باشد که هر یک را از شیر متعلق به شوهر دیگر شیر داده باشد ، آن پسر و یا آن دختر ، برادر و خواهر رضاعی نبوده و ازدواج بین آنها از این حیث ممنوع نمی باشد.
محارم سببی
محارم سببی از دیگر موانع نکاح است.مطابق با ماده 1047 قانون مدنی، کاح بین اشخاص ذیل به واسطه مصاهره ممنوع دائمی است:
- بین مرد و مادر و جدات زن او هر درجه که باشد اعم از نسبی و رضاعی
- بین مرد و زنی که سابقاً زن پدر و یا زن یکی از اجداد یا زن پسر یا زن یکی از اَحفاد او بوده است هر چند درجه رضاعی باشد .
- بین مرد با دختران زن از هر درجه که باشد ولو رضاعی ، مشروط بر اینکه بین زن و شوهر زناشویی واقع شده باشد.
جمع دو خواهر
جمع دو خواهر نیز از موانع نکاح است . به این معنا که دو خواهر نمی توانند با هم در عقد یک مرد باشند . همچنین اگر یکی از خواهران در عده طلاق رجعی باشد ، این حکم جاری است.
حرمت مشروط ناشی از سه طلاق
حرمـت مشروط ناشی از سه طلاق : زنی که سه مرتبه متوالی زوجه یک نفر بوده و مطلقه شده بر آن مرد حرام است مگر اینکه به عقد دائم به زوجیت مرد دیگری در آمده و پس از وقوع نزدیکی با او به واسطة طلاق یا فسخ یا فوت جدایی حاصل شده باشد.
دریافت وکیل
گروه وکلای راهکار با مدیرت وکیل فرشته محمد حسینی و سابقه درخشان و پرونده های موفق طی سال های اخیر آماده بررسی پرونده های قضایی و مشاوره های تخصصی در حوزه های مختلف حقوقی می باشد. با اعتماد به وکلای پایه یک دادگستری این موسسه می توانید از استیفای کامل حقوق قانونی خود اطمینان خاطر داشته باشید.
