تمکین به معنای اختیار دادن به شخص دیگر است . تمکین در نکاح به معنای آن است که زن برای استمتاع ، خودش را در اختیار همسر قرار دهد . تمکین از حقوق واجب شوهر بر زن است . زنی که حق تمکین را در برابر شوهر به جا نیاورده ناشزه است . ناشزه به زنی گفته می شود که از تمکین شوهر خود سرپیچی کرده است .تمکین به دو دسته تمکین عام و تمکین خاص تقسیم می شود.
تمیکن عام
تمکین عام به معنای وظایف عرفی و قانونی همسری در برابر شوهر است . به طور کلی فرمانبرداری زن نسبت به شوهر را تمکین عام می گویند.
تمکین خاص
اما تمکین خاص همان است که در ابتدا ذکر شد یعنی اطاعت زن از نیازهای غریزی و جنسی همسر خود .
چه زمانی مرد حق تمکین بر زن را پیدا می کند؟
مطابق با قانون ، همین که عقد نکاح به طور صحت واقع شد ، روابط زوجیت بین طرفین موجود و حقوق و تکالیف زوجین در مقابل یکدیگر برقرار می شود . یکی از این حقوق که پس از نکاح ، شوهر نسبت به زن پیدا می کند ، حق تمکین است اما باید اذعان داشت که در مقابل حق تمکین ، زوجه ای که باکره است حق حبس دارد . به عبارتی دیگر ، مادام که زوجه باکره است ، می تواند از حق حبس خود استفاده کند و تا زمانی که مهریه خود را دریافت ننموده ، ملزم به تمکین شوهر خود نمی باشد.
بنابر این اگر مردی در دوران عقد ، اقدام به دادخواست الزام به تمکین زوجه نماید ، زوجه باکره می تواند در مقابل آن از حق حبس خود استفاده کند . چنانچه زوجه از شوهر تمکین کرده باشد ، دیگر نمی تواند در مقابل خواسته شوهر از حق حبس استفاده کند.
حدود و شرایط عدم تمکین
حدود و شرایط تمکین خاص عبارت است از :
عدم وجود مانع شرعی مانند نفاس – عادت ماهانه – احرام – روزه واجب.در شرع انور اسلام نزدیکی در ایام ذکر شده حرام است ؛ بنابراین زوجه در صورتی که هیچ یک از عذر های مذکور را دارا نباشد ، ملزم به تمکین شوهر خود می باشد.
در صورتی که زوجه به اذن و اجازه شوهر خود ، سفر رفته باشد ، می تواند از ادای وظایف همسری معاف باشد.
درصورتی که زوج دارای بیماری های مقاربتی باشد ، زوجه ملزم به تمکین نیست و می تواند تا رفع مانع از تمکین خودداری نماید.
در صورتی که زوجه دارای بیماری ای باشد که داشتن رابطه جنسی ، موجب تشدید او گردد ، می تواند مقاربت با شوهر نداشته باشد و به طور کلی داشتن هر مرضی که مقاربت ، موجب تشدید آن شود ، مانع از تمکین خاص است.
آثار تمکین( تمکین و نشوز )
تمکین زن موجب ایجاد آثاری از جمله حق نفقه برای زن می گردد ؛ بنابر این با تمکین زن ، مرد ملزم به پرداخت نفقه زوجه می گردد.در حقوق ایران درمورد عدم تمکین زوجه در مقابل همسر خود ، ضمانت اجرا در نظر گرفته شده . مستفاد از ماده 1108 قانون مدنی ، هر گاه زن بدون مانع مشروع از ادای وظایف زوجیت امتناع کند ، مستحق نفقه نخواهد بود بنابراین اولین ضمانت اجرایی برای عدم تمکین ، اسقاط حق نفقه و ناشزه شدن زن می باشد.
کسب اجازه ازدواج مجدد
مرد می تواند پس از رجوع به دادگاه و با اثبات عدم تمکین زوجه ، مجوز ازدواج مجدد خود را از دادگاه بگیرد.
رابطه عدم تمکین و مهریه
میان عدم تمکین و مهریه هیچگونه رابطه ای نیست . بنابراین عدم تمکین بر خلاف نفقه موجب اسقاط حق مهریه نمی گردد.
آیا مرد هم ملزم به تمکین در مقابل زوجه است؟
در قانون ایران در مورد نشوز مرد و عدم تمکین و خودداری از انجام وظایف مرد نسبت به همسر خود بحثی نشده است و هیچگونه ضمانت اجرایی در نظر گرفته نشده است.
ناشزه کیست؟
زن ناشزه ، کسی است که از ادای وظایف شرعی و قانونی خود( تمکین عام و خاص ) نسبت به شوهرش خودداری نموده است . بنابراین نشوز زن اختصاص به امر وقاع (نزدیکی ) ندارد بلکه نشوز به اموری که بر زن در مقابل شوهر واجب است ، ناظر است.
آیا زن ناشزه می تواند درخواست طلاق کند ؟
در حالت عادی حق طلاق با مرد است ، اما اگر زن دارای یکی از شرایط ضمن عقد و یا مقرر در قانون باشد می تواند دادخواست طلاق بدهد.
آیا با وجود سکونت زوجه در منزل شوهر باز هم می توان اقدام به دادخواست الزام زوجه به تمکین نمود؟
با زندگی زوجه در منزل شوهر ، دعوای تمکین زوج بر علیه زوجه و همچنین دعوای ترک انفاق (کیفری ) و مطالبه نفقه معوقه و ماهیانه زوجه علیه زوج مسموع نخواهد بود.
دریافت وکیل
گروه وکلای راهکار با مدیرت وکیل فرشته محمد حسینی و سابقه درخشان و پرونده های موفق طی سال های اخیر آماده بررسی پرونده های قضایی و مشاوره های تخصصی در حوزه های مختلف حقوقی می باشد. با اعتماد به وکلای پایه یک دادگستری این موسسه می توانید از استیفای کامل حقوق قانونی خود اطمینان خاطر داشته باشید.
