امروزه با گسترش شهرها و توسعه شهرنشینی، افزایش نیازهای مردم به خدمات مختلف شهری، پیچیده شدن قوانین و مقررات و آیین نامه ها باعث شده است تا دفاع از حقوق شهروندان در مقابل شهرداری ها نیاز به کسب دانش و آگاهی داشته باشد.
چرا که با در نظر گرفتن همه ی این موارد بالا در کنار عدم آگاهی عموم شهروندان از حقوق خود، نحوه دریافت خدمات شهری و نیز مطلع نبودن از چگونگی دفاع از حقوقشان در مراجع قضایی مثل کمیسیون شهرداری، این مسئله را پیچیده تر از گذشته کرده است.
شهرداری چیست و چه هدفی دارد؟
شهرداری ارگانی می باشد که مسئولیت و وظیفه ایجاد بسترهای مناسب در شهر، طبق قانون و حریم شهرداری دارد به منظور اعتلا و ارتقای سطح زندگی شهروندان تا نقطه مطلوب (استاندارد). لذا برای تحقق این هدف، قانونگذار اختیاراتی قانونی را به شهرداری و شورای شهر اعطا کرده است تا اقتدار و قدرت لازم برای اداره شهر با هدف افزایش سطح کیفی زندگی شهروندان را داشته باشد.
قدرت اعطا شده به شهرداری به قدری می باشد که حتی در مواردی که نظم شهر در معرض خطر باشد، شهرداری می تواند به قهر و غلبه از بروز این هنجار شکنی ها ممانعت به عمل آورد. در ادامه انواع دعاوی شهرداری را برای شما تشریح می کنیم.
دعاوی شهرداری چیست؟
یکی از دلایل عمده شکایت ها مثل دیوان عدالت اداری ، شکایت شهروندان از شهرداری است. دعاوی شهرداری انواع مختلفی دارد و بسیار گسترده است. با توجه به نوع دعاوی شهرداری، برخی از آنها در دیوان عدالت اداری مورد پیگرد قرار می گیرد. و برخی دیگر در دادگاه های حقوقی و تعدادی دیگر در دادگاه ها و دادسرای کیفری رسیدگی می شوند.
لذا در ادامه به تفصیل در خصوص انواع دعاوی شهرداری در هر یک از مراجع قضایی آمده است.
انواع دعاوی شهرداری مورد رسیدگی در دیوان عدالت اداری
اعتراض به رای کمیسیون ماده ۱۰۰ شهرداری؛
یکی از انواع دعاوی شهرداری این اسن که، بر اساس ماده ۱۰۰ شهرداری، هیچ مالکی حق ندارد بدون دریافت مجوزهای مربوط به ساخت و ساز (پروانه ساخت)، اقدام به ساخت ملک در زمین خود واقع در محدوده شهر یا حریم آن نماید. در غیر اینصورت شهرداری اختیار تام برای توقف و حتی تخریب بنای ساخته شده بدون پروانه ساخت را دارد.
رای صادر شده از سوی کمیسیون ماده صد قابل اعتراض می باشد و مالک زمین برای رسیدگی به این نوع از دعاوی شهرداری می تواند مبادرت ورزد. به کمک اپلیکیشن شهرداد می توانید از قوانین مربوطه دعاوی شهرداری مطلع شوید.
شکایت از رای کمیسیون ماده ۷۷؛
کمیسیون موضوع ماده ۷۷ قانون شهرداری مرجعی است قانونی که به اختلافات و مرافعات بین مودیان عوارض شهرداری ( در محدوده و حریم شهرداریها ) با شهرداری پرداخته و رای مقتضی صادر می نماید .
رای صادر شده این کمیسیون بر خلاف کمیسیون ماده ۱۰۰ قانون شهرداری، قابل اعتراض نمی باشد. لذا مودیان این نوع دعاوی شهرداری لازم است با توجه به دستورالعمل های پیش بینی شده متناسب با مودی حقیقی یا حقوقی ، نسبت به یافتن مرجع مناسب رسیدگی به دعاوی خود اقدام نمایند.
برای شناخت دقیق تر نسبت به پیگیری این نوع مسائل، می توانید از موسسه حقوقی شهرداد مشاوره بگیرید.
اعتراض به رای کمیسیون مشاغل مزاحم؛
از دیگر انواع دعاوی شهرداری، کمیسیون بند ۲۰ ماده ۵۵ قانون شهرداری یا کمیسیون مشاغل مزاحم می باشد. رای این کمیسیون در دیوان عدالت اداری قابل اعتراض می باشد. زمانی که مالکی طرف ابلاغ شهرداری قرار می گیرد، به مدت سه ماه از تاریخ ابلاغ، فرصت برای شکایت به رای کمیسیون مشاغل مزاحم در دیوان عدالت اداری را دارد.
اعتراض به رای کمیسیون باغات شهرداری یا کمیسیون ماده ۷؛
این کمیسیون وظیفه تشخیص باغات و تایید کاربری باغ بودن زمین های در حیطه شهرداری را برعهده دارد. یکی از قابل بحث ترین موضوع در خصوص اجرای این قانون اختلافاتی است که میان مالکین و شهرداری در مورد باغ بودن ملک مطرح می شود. لذا با آگاهی از قوانین مربوطه می توان این قبیل دعاوی شهرداری را پیگیری نمود.
شکایت از مصوبات کمیسیون ماده ۵؛
کمیسیون ماده ۵ قانون شورای عالی شهرسازی و معماری، که از منظر عرف حقوقی با نام کمیسیون طرح تفصیلی نیز خوانده می شود، با کارکرد تعیین و تغییر کاربریها در کنار رعایت اصول و ضوابط فنی در محدوده طرحهای شهری، مشغول به فعالیت می باشد.
ممکن است بعضاً در مصوبات این کمیسیون، محدوده اختیارات قانونی رعایت نشود؛ یعنی مقررات و ضوابطی ابلاغ می شود که موجب سلب مالکیت از اشخاص بدون مستند قانونی می گردد. لذا برای اقامه این نوع از دعاوی شهرداری نیاز است که به دیوان عدالت اداری مراجعه شود.
اعتراض به تملک غیرقانونی اراضی توسط شهرداری؛
یکی از موضوعات چالشی که عمده دعاوی شهرداری را شامل می شود، بحث تملک اراضی افراد توسط شهرداری می باشد. در بیشتر این پرونده ها، مالکین معتقدند که بهای ملک آن ها بیشتر از میزان پرداختی توسط شهرداری است.
در سایر موارد نیز بسیار دیده شده است که مالکین مدعی شده اند که مامورین شهرداری به طور غیرقانونی بدون طی شدن روند قانونی در ماده صد، اقدام به تخریب خانه آن ها کرده است؛ که در این صورت خساراتی به مالک وارد آمده است و نیاز است در دیوان عدالت اداری برای گرفتن خسارت از شهرداری، شکایت شود.
دعوای احراز وقوع تخلف شهرداری؛
لازم به ذکر است که در بعضی از دعاوی شهرداری، بایستی به دادگاه حقوقی مراجعه شود؛ یعنی نیازی به رای دیوان عدالت اداری نیست. منظور از این دعاوی، حالتی است که طبق رای وحدت رویه شماره ۷۴۷ مورخ ۲۹ دی ماه ۱۳۹۴ دیوان عالی کشور، چنانچه مالک ملکی به علت تملک شهرداری و سایر نهادهای مصرح در قانون، با هدف مطالبه ارزش ملک دادخواست تنظیم نماید و هیچ شکایتی از تقصیر یا قصوری از جانب شهرداری یا نهاد دولتی و عمومی دیگری نداشته باشد.
لازم به ذکر است که در صورت وجود ادعایی از سمت مالک مبنی بر ورود خسارت و ضرر و نیز وقوع تخلف از جانب شهرداری، نیاز است که در قدم اول احراز تخلف و تصدیق خسارت در دیوان عدالت اداری مطرح شود و پس از تایید ادعا توسط دیوان عدالت اداری، مدعی می تواند نسبت به اعاده خسارت در دادگاه حقوقی اقدام نماید. طی این مراحل با مشورت وکیل آنلاین آسان‌تر خواهد بود.
انواع دعاوی شهرداری مورد رسیدگی در دادگاه های حقوقی
- ابطال قراردادها و صلح نامه ها و هبه نامه های منعقده با شهرداری یا شورای شهر؛
- دعوی خلع ید و دعاوی تصرف عدوانی؛
- مطالبه بهای ملک از شهرداری؛
- مطالبه خسارت از شهرداری؛
- مزاحمت از حق و ممانعت از حق؛
- و سایر دعاوی عمومی که شهرداری نیز ممکن است به عنوان خوانده طرف آن دعوی قرار گیرد.
انواع دعاوی شهرداری مورد رسیدگی دادگاه و دادسرای کیفری
انواع دعاوی شهرداری و پیگیری شکایات علیه هر یک از کارکنان شهرداری من جمله شهردار، برای پرونده هایی مثل تخریب یا تصرف عدوانی و یا مطالبه خسارات ناشی از تخریب یا تجاوز در دادگاه ها و دادسرای عمومی انجام می شود که در این حالت نیازی به مراجعه به دیوان عدالت اداری نیست؛ مگر آنکه قصد ابطال مصوبه شهرداری از جانب متضرر یا ذی‌نفع وجود داشته باشد.
شکایت کیفری علیه شهرداری بابت تصرف عدوانی؛
برای اجرای طرح های عمرانی در هر شهر، شهرداری به تصرف زمین طبق مقررات مربوطه اقدام می نماید. در این حالت مالک می تواند مدعی دریافت قیمت منصفانه و معادل ارزش واقعی ملک تصرف شده را بدون آنکه این دادخواست جنبه کیفری داشته باشد، باشد. اما در حالتی که مالک مدعی معوض یا وجه زمین باشد، لازم است به منظور مطالبه قیمت زمین دعوی اقامه نماید.
- شکایت از شهرداری و ماموران آن به علت تخریب و ورود غیرقانونی به ملک؛
- ممانعت از حق و یا مزاحمت از حق؛
- دریافت وجه غیرقانونی؛
کلام آخر
دعاوی شهرداری از جمله پرونده هایی است که رویه رسیدگی آنها در مراجع ذیربط از پیچیدگی های خاصی برخوردار است. دیوان عدالت اداری، مرجع اصلی رسیدگی به انواع دعاوی شهرداری و دعاوی با طرفیت نهادهای عمومی و دولتی می باشد اما رسیدگی به شکایات و پرونده های متنوع در این حوزه، تابع نظام یکتایی نیست. در واقع با توجه به مبنای مسئولیت در هر دعاوی، فرایند رسیدگی به آن متفاوت می شود.
در این مقاله سعی شده است تا با تشریح انواع دعاوی شهرداری و با تعداد بیشترین شکایت و پرونده دعاوی شهرداری و نیز حدود صلاحیت دیوان عدالت اداری، نقش این مرجع قضایی در حل و فصل این موضوعات بیان شود.
