اقرار معلق و شرایط صحت آن|راهکار

اقرار یکی از ادله اثبات دعاوی حقوقی یا کیفری بوده که شرایط خاصی دارد و اقرار معلق نیز نوعی از آن است که به وقوع امری حتمی یا غیر حتمی وابسته می باشد؛ اما طبق قانون، هیچ آثار حقوقی برای اقرار معلق ایجاد نمی شود و به بیان دقیق تر، معلق بودن اقرار موجب بی اعتباری آن می شود.

در این مقاله تمامی مسائل مربوط به اقرار معلق، از جمله آثار، شرایط و تفاوت های آن با سایر انواع اقرار را بررسی خواهیم کرد؛ برای اطلاع از این موارد، لطفا تا انتهای این مقاله ما را همراهی کنید.

اقرار معلق چیست

بر اساس قانون آیین دادرسی کیفری و قانون آیین دادرسی مدنی، اقرار، یکی از مهم ترین ادله اثبات دعوی است و دارای شرایط و انواع مختلفی از جمله: اقرار معلق، اقرار مشروط، اقرار منجز، اقرار قاطع و غیر قاطع، اقرار صریح و ضمنی، اقرار کتبی و شفاهی، اقرار در دادگاه و خارج از دادگاه می باشد.

مفهوم اقرار در ماده 1259 قانون مدنی اینگونه بیان شده است: اقرار عبارت است از اخبار به حقی است برای غیر، بر ضرر خود؛ همچنین در ماده 164 قانون مجازات اسلامی آمده: اقرار عبارت از اخبار شخص به ارتکاب جرم از جانب خود است.

بنابراین، ماهیت اقرار، ایجاد ضرر و زیان برای اقرار کننده است؛ لذا برای مؤثر و معتبر بودن به شرایط خاصی بستگی دارد که یکی از مهم ترینِ آن ها، منجز بودن اقرار (مشروط و معلق نبودن) می باشد. اقرار معلق یعنی اقراری که مفاد و محتوای آن به تحقق امر دیگری وابسته باشد.

برای مثال، اگر شخص اقرار کننده بگوید “:اگر امروز باران ببارد، من به فلانی بدهکارم ” یا ” اگر رضا ادعای حسین را تصدیق کند، من به حسین بدهکارم “این اقرار از نوع معلق است؛ زیرا امر مورد اقرار، به امر دیگری که وقوع یا عدم وقوع آن احتمالی است، معلق شده است.

علاوه بر آن، تعلیق ظاهری نوع دیگری از اقرار معلق محسوب می شود که در آن، اقرار به امری که قطعی و حتمی است، معلق خواهد شد؛ برای مثال، اگر شخص اقرار کننده یا مقر بگوید: اگر فردا هوا آفتابی باشد، من 500 هزار تومان به حسن بدهکارم!

اثرات اقرار معلق

حال که مفهوم اقرار معلق را ذکر نمودیم، ممکن است این سؤال برای شما ایجاد شده باشد که آثار اقرار معلق چیست و آیا اقرار معلق معتبر است؟ در ادامه پاسخ این سؤال را بررسی می کنیم.

از نظر قانون گذار، اقرار معلق معتبر نیست و تفاوتی ندارد که تعلیق در اقرار، به صورت ظاهری باشد یا به صورت واقعی و در هر حال، بی اعتبار است. دلیل معتبر نبودن آن نیز این است که خبر دادن از حقی در گذشته که به زیان خود (اقرار کننده) باشد، با تعلیق یا مشروط بودن آن منافات دارد. دو مورد از مستندات قانونی اثر اقرار معلق در زیر ذکر شده است:

• ماده 1268 قانون مدنی: اقرار معلق موثر نیست.
• ماده 167 قانون مجازات اسلامی: اقرار باید منجز باشد و اقرار معلق و مشروط معتبر نیست.

بنابراین در رابطه با آثار اقرار معلق می توان گفت، نه در دعاوی حقوقی و نه در دعاوی کیفری، اقرار معلق، اعتبار ندارد و آثار حقوقی ایجاد نمی کند؛ در نتیجه، قابل استناد نخواهد بود.

تفاوت اقرار معلق و منجز

پیش از آشنایی با تفاوت های اقرار معلق و منجز، بهتر است ابتدا مفهوم اقرار منجز را شرح دهیم؛ اقرار منجز به اقراری گفته می شود که قطعی است و اقرار کننده به موجب آن، خبر از حقی می دهد که پیش از آن، وجود داشته و استقرار یافته است و به همین دلیل به امری غیر حتمی و نامشخص، معلق نمی شود.

برای مثال، اقرار در دعاوی کیفری زمانی منجز است که شخص اقرار کننده بگوید: من، فلانی را با چاقو کشتم؛ این اقرار منجز و قطعی می باشد و به هیچ امر دیگری معلق نشده است. اما اگر بگوید: در صورتیکه حمید شهادت بدهد، من رحیم را با چاقو کشته ام؛ این اقرار معتبر نبوده و از نوع معلق است.

بنابراین مهم ترین تفاوت اقرار معلق با اقرار منجز در اعتبار و آثار حقوقی آن ها است؛ طبق قانون، اقرار معلق هیچ اعتباری ندارد و اقرار منجز، در صورتیکه سایر شرایط را دارا باشد، اثر حقوقی خواهد داشت و قاضی بر اساس آن حکم صادر می کند.

تفاوت اقرار معلق و مشروط

در رابطه با تفاوت اقرار معلق و مشروط باید بگوییم، اقرار مشروط آن است که اخبار حقی به زیان خود فرد اقرار کننده، منوط به شرط دیگری شده باشد. برای درک بهتر، به این مثال توجه کنید: زمانی که شخص مُقر بگوید: من جمشید را با چاقو زخمی کردم، به شرط اینکه مرا زندانی نکنید.

اقرار مشروط نیز مانند اقرار معلق نافذ و معتبر نیست؛ زیرا در اقرار معلق، اقرار کننده محتوای اقرار خود را منوط به امری حتمی یا غیر حتمی می کند و در اقرار مشروط، آن را منوط به تحقق یک شرط می نماید.

شرایط صحت اقرار معلق

حال که مفهوم اقرار معلق، آثار و تفاوت آن با اقرار منجز و مشروط را دانستید؛ بهتر است شرایط صحت اقرار معلق را نیز بشناسید؛ به طور کلی این شرایط عبارتند از:

الف- وجود امری که در خارج بر اقرار دلالت داشته باشد.

ب- منجز و صریح بودن اقرار، به طور کلی زمانی اقرار اعتبار دارد و می تواند بر حجت ادعای طرف قرار گیرد که به صورت منجز و صریح بیان شود.

پ- در اقرار نیازی به لفظ مخصوصی نیست، به عبارت دیگر، با استفاده از هر لفظی می توان اقرار کرد و با هر زبانی که اقرار واقع شود، اعتبار خواهد داشت.

همان طور که از ماده 1280 قانون مدنی، می توان استنباط کرد که امضا و نوشته، در ردیف لفظ است. در واقع کسی که مانند فرد لال باشد یا هر فردی که با زبان آشنایی ندارد، چنانچه مبین اقرار باشد، اقرار علیه او اعتبار دارد.

ت- با توجه به مطالعات صورت گرفته، سکوت نمی تواند نشان از اقرار باشد؛ زیرا ممکن است نشانه بی اعتنایی یا انکار باشد و نمی تواند به عنوان اراده شخص از وجود اخبار به شخص قلمداد شود، مگر اوضاع و احوال به صورت قطعی بر اقرار دلالت کند.