بر اساس ماده ۶۵ قانون تامین اجتماعی، در صورت وقوع حادثه ناشی از کار، کارفرما مکلف است اقدامات لازم اولیه را برای جلوگیری از تشدید وضع حادثه‌دیده به عمل آورده و مراتب را ظرف سه روز اداری کتباً به اطلاع سازمان تامین اجتماعی برساند. درصورتی‌که کارفرما بابت اقدامات اولیه مذکور متحمل هزینه‌ای شده باشد، سازمان تأمین خدمات درمانی، هزینه‌های مربوط را خواهد پرداخت.
درخواست بررسی حوادث ناشی از کار چگونه است؟
در هنگام مواجهه با حوادث ناشی از کار، مرحله نخست مراجعه به مراجع انتظامی جهت ثبت شکایت و همچنین تهیه صورت‌جلسه و جمع‌آوری مدارک از جمله رجوع به پزشکی قانونی است که این امر توسط مراجع انتظامی انجام خواهد شد. در مرحله بعد، پرونده برای کسب تکلیف به دادسرا ارجاع داده شده تا در آنجا دستور لازم صادر شود.
معمولا در این مرحله، دادسرا از اداره کار درخواست نظر خواهد کرد. اداره کار نیز از طریق بازرسان خود از محیط کارگاه و علل حادثه بازرسی کرده و گزارش تهیه می‌کنند. گزارش تهیه‌شده به مقام قضایی ارسال شده و مقام قضایی متناسب با محتویات پرونده و گزارش بازرس، اقدام لازم را به عمل خواهد آورد.
مسئولیت کیفری کارفرما در حوادث ناشی از کار
بر اساس ماده ۹۵ قانون کار، مسئولیت اجرای مقررات و ضوابط فنی و بهداشت کار بر عهده کارفرما خواهد بود. هر گاه بر اثر عدم رعایت مقررات مذکور از سوی کارفرما یا مسئولین واحد، حادثه‌ای رخ دهد، شخص کارفرما یا مسئول مذکور از نظر کیفری و حقوقی و نیز مجازات‌های مندرج در این قانون، مسئول است.
کارفرما موظف است کلیه حوادث ناشی از کار را در دفتر ویژه‌ای که فرم آن از طریق وزارت کار و امور اجتماعی اعلام می‌گردد ثبت کند و مراتب را سریعاً به صورت کتبی به اطلاع اداره کار و امور اجتماعی محل برساند.
بنابراین کارفرما در صورت تقصیر، مسئول خسارات به بار‌آمده است و ممکن است علاوه بر محکومیت به مجازات‌های مالی مقرر در قانون کار، به پرداخت دیه و یا مجازات‌های تعزیری دیگر نیز محکوم گردد.
اما آیا مسئولیت کارفرما مطلق است و در هیچ حالتی امکان مبرا شدن او وجود ندارد؟ خیر چنین نیست. یعنی چنانچه کارفرما برای حفاظت فنی و بهداشت کار وسایل و امکانات لازم را در اختیار کارگر قرار داده باشد و کارگر با وجود آموزش‌های لازم و تذکرات قبلی بدون توجه به دستورالعمل و مقررات موجود از آنها استفاده نماید، کارفرما مسئولیتی نخواهد داشت. در صورت بروز اختلاف، رای هیات حل اختلاف نافذ خواهد بود.
خدمات درمانی کارگر حادثه‌دیده
بر اساس ماده ۵۴ قانون تامین اجتماعی، بیمه‌شدگان و افراد خانواده آنها از زمانی که مشمول مقررات این قانون قرار می‌گیرند، در صورت مصدوم شدن بر اثر حوادث یا ابتلاء به بیماری، می‌توانند از خدمات پزشکی استفاده کنند. خدمات پزشکی که به عهده سازمان تأمین خدمات درمانی است شامل کلیه اقدامات درمانی سرپایی، بیمارستانی، تحویل داروهای لازم و انجام آزمایشات تشخیص طبی است.
هزینه‌های کافرما در صورت تقصیر در حوادث ناشی از کار
بر اساس ماده ۶۶ قانون تامین اجتماعی، درصورتی‌که ثابت شود وقوع حادثه مستقیماً ناشی از عدم رعایت مقررات حفاظت فنی و بروز بیماری ناشی از عدم رعایت مقررات بهداشتی و احتیاط لازم از طرف کارفرما یا نمایندگان او بوده، سازمان تأمین خدمات درمانی هزینه‌های مربوط به معالجه و غرامات و مستمری‌ها و غیره را پرداخت می‌کند و طبق ماده ۵۰ این قانون، آن را از کارفرما مطالبه و وصول خواهد کرد. مقصر می‌تواند با پرداخت معادل ده سال مستمری موضوع این ماده به سازمان، از این بابت بری‌الذمه شود.
محاسبه دیه و ارش حوادث ناشی از کار
براساس قانون، اگر کسی به صورت غیرعمد به فردی صدمه‌ای وارد کند، به پرداخت دیه محکوم خواهد شد. با توجه به این که حادثه ناشی از کار به صورت عمدی بر کارگر حادث نشده است، خسارت ناشی از حوادث کار به صورت دیه خواهد بود. تعیین میزان دیه بر اساس نظریه پزشکی قانونی و حکم مقام قضایی است. البته همانطور که بیان شد، گاهی ممکن است کارفرما علاوه بر پرداخت دیه، مشمول جرائم دیگری از قبیل پرداخت خسارت به سازمان تامین اجتماعی بابت مستمری یا موارد دیگر شود.
