ازدواج یکی از جدی‌ترین و مهم‌ترین مسائل در زندگی است که باید با آگاهی و حضور کامل عقل انجام شود. نقش احساسات و عواطف در امر ازدواج بر کسی پوشیده نیست اما برای یک انتخاب درست باید بین احساس و عقل اعتدال برقرار کرد تا از هر گونه اشتباه و سوء‌تفاهم جلوگیری شود. در این میان، ازدواج مجدد موضوعی اجتماعی است که در موقعیت‌های مختلف شرایط و قوانین خاصی را دربرمی‌گیرد.
فلسفه و شرایط عِده
برخی از افراد به دلایل مختلفی در زندگی عاطفی و زناشویی با مشکلاتی مواجه می‌شوند و ممکن است این مشکلات باعث جدایی آن‌ها از یکدیگر شود. بعد از طلاق مدت زمانی لازم است تا هر دو طرف به آرامش روحی و روانی برسند و با مسائل بعد از جدایی کنار بیایند.
یکی از موارد مهم در این زمینه ازدواج دوباره بعد از طلاق است. بیشتر افرادی که در ازدواج قبلی خود شکست خورده‌اند نسبت به ازدواج دوم با ترس و احتیاط بیشتری عمل می‌کنند. روانشناسان به این امر اعتقاد دارند که افراد باید حداقل شش ماه تا یک سال به خودشان زمان بدهند و بعد از این مدت وارد یک رابطه جدید شوند.
درست یا غلط بودن تجدید فراش بعد از فوت یا طلاق امری نسبی است و نمی‌توان با قطعیت گفت که این کار درست است یا خیر. چون این موضوع به شرایط خاص زندگی، سلامت جسمی و روحی شخص بستگی دارد.
در اصطلاحات فقهی زنان بعد از مدت زمان عِده می‌توانند دوباره ازدواج کنند. زمان عِده سه ماه و ۱۰ روز است و به دسته‌بندی متعددی مانند عده طلاق، عده فسخ ازدواج و… تقسیم می‌شود. در قوانین فقهی ازدواج با بانویی که در دوران عده به سر می‌برد، باطل و حرام است.
در توصیف فلسفه عده، موارد متعددی وجود دارد که در ادامه به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنیم:
مهلتی که به سبب عده طلاق به وجود می‌آید این امکان را به زوجین می‌دهد تا درباره زندگی مشترک خود تفکر داشته باشند و برای بهبود رابطه‌شان تلاش کنند.
در مورد زنانی که باردار هستند مدت زمان عده تا هنگام وضع حمل ادامه می‌یابد. در حقیقت، عده‌ی حفظ جنین به این دلیل انجام می‌شود که کودک در برابر صدماتی که ممکن است با ازدواج دوباره رخ بدهد، ایمن باشد.
عده وفات یکی دیگر از موارد عده است که به منظور احترام و وفاداری به زندگی زناشویی نگه داشته می‌شود. مدت زمان این عده برای زنان نسبت به مردان بیشتر است. در امور فقهی به این امر اشاره کرده‌اند که صبر مردان کمتر از زنان است و به همین علت، عده وفات در زنان بیشتر از مردان است. اما از نظر اخلاقی تفاوتی بین زنان و مردان نیست و هر کدام از طرفین می‌توانند وفاداری خود را در عمل نشان داده و سپس برای ازدواج مجدد اقدام کنند.
عده دیگری که به جلوگیری از اختلاط نسب مشهور است به این دلیل نگه داشته می‌شود که از نبود جنین داخل رحم اطمینان حاصل شود تا بتوان بعد از گذشت عده برای ازدواج دوم اقدام کرد.
یکی از مواردی که در ازدواج دوم سؤال ایجاد می‌کند دریافت مهریه است. ازدواج دوم هیچ ارتباطی به دریافت مهریه از ازدواج قبلی ندارد و مهریه از هر نوعی که باشد بعد از ازدواج مجدد نیز قابل دریافت است.
همچنین در صورتی که شخصی تصمیم به ازدواج دوم با همسر سابق خود داشته باشد، براساس قانون باید تعداد طلاق کمتر از سه مرتبه باشد.
تجربه ازدواج دوم موفق بعد از طلاق یا فوت همسر
تجدید ازدواج باید با تدبیر و دوراندیشی همراه باشد تا خاطره شکست ازدواج قبلی دوباره تکرار نشود. البته تجدید فراش بعد از فوت همسر می‌تواند راهی برای رسیدن به آرامش و امنیت خاطر باشد.
بعد از طلاق یا فوت، افراد باید دوران روانی ناشی از این اتفاق را پشت سر بگذارند و با برخی احساسات و افکار ناشی از خشم، رنجش، عصبانیت و… کنار بیایند تا به آرامشی نسبی دست یابند. به همین دلیل است که روانشناسان توصیه می‌کنند از شش ماه تا یک سال به خودتان فرصت دهید تا این احساسات را پشت سر بگذارید. هر دو طرف باید شرایط و خواسته‌های خود را به شکلی روشن و واضح بیان کنند و هدفشان از ازدواج مجدد، به طور دقیق مشخص باشد.
پیش از ازدواج دوم هر شخص باید دلایل شکست زندگی زناشویی خود را به طور کامل بررسی کند تا در ازدواج جدید با مشکلات مشابه روبرو نشود. ازدواج دوم مسائلی مانند کنار آمدن با فرزندان همسر جدید را به همراه دارد که باید هر دو طرف در این خصوص حمایت‌های لازم را از فرزندان انجام دهند.
شرایط ازدواج مجدد مردان متأهل
ازدواج مجدد مرد متأهل در اسلام با در نظر گرفتن مواردی تا چهار مرتبه مجاز اعلام شده و قوانینی نیز در این خصوص در ماده ۱۶ قانون حمایت از خانواده ذکر شده است. در ادامه به شرایط ازدواج مجدد مرد متأهل اشاره می‌کنیم:
اصلی‌ترین شرط برای ازدواج دوم، رضایت همسر اول است. اگر همسر اول این اجازه را ندهد مرد به‌هیچ‌وجه نمی‌تواند ازدواج مجدد داشته باشد.
نکته دوم عدم تمکین است. اگر همسر اول شوهر خود را تمکین نکند قانون این اجازه را به او می‌دهد تا ازدواج دوم داشته باشد.
ترک خانه به هر دلیلی توسط همسر اول، اجازه ازدواج دوم را به مرد می‌دهد.
بها ندادن به امور زناشویی یکی دیگر از مواردی است که مرد اجازه دارد به ازدواج دوم فکر کند.
عدم باروری نیز در قانون اسلامی اجازه تجدید فراش را به مرد می‌دهد.
اگر همسر اول مجرم باشد یا با اعتیاد درگیر باشد اجازه ازدواج دوم داده می‌شود.
ابتلای همسر اول به بیماری‌های روانی و صعب‌العلاج از دیگر مواردی است که قانون، راه ازدواج مجدد را برای مردان باز گذاشته است.
ثبت ازدواج مجدد
برای ثبت ازدواج مجدد اجازه دادگاه الزامی است و در غیر این صورت ازدواج ثبت نمی‌شود. برای این موضوع، شخص باید دادخواست ازدواج دوم را تنظیم کند. در این درخواست دلایل ازدواج دوم نوشته می‌شود که در صورت واجد شرایط بودن اجازه ازدواج داده می‌شود.
همسر اول نیز یک نسخه از دادخواست را مطالعه می‌کند و بعد از بررسی اظهارات همسر اول، دادگاه این اظهارات، وضعیت مالی شخص و توانایی او برای برقراری عدالت بین همسران را مورد بررسی قرار می‌دهد و در صورت عدم وجود هر گونه مشکلی اجازه ازدواج مجدد و ثبت آن داده می‌شود.
بر اساس ماده ۴۹ قانون حمایت از خانواده، ازدواج دوم باید ثبت شود و در صورتی که مرد از این کار امتناع کند به مجازات نقدی و یا حبس محکوم می‌شود.
