ارث بری یکی از مواردی است که در فقه بصورت مفصل در مورد آن بحث و بررسی شده و تمامی کتب فقهی تحت عنوان ارث مطرح می باشد. می دانیم که زوجیت یکی از راه های ارث بری می باشد اما آنچه مشخص است این است که عقد دائم موجب ارث بری می باشد و زنی که به عقد موقت همسر دیگری گردیده است در این خصوص ارث نمی برد. در این خصوص زوجیت بی گمان از اسباب تملک است. در ماده 864 قانون نیز امده است که از جمله اشخاصی که به موجب سبب ارث می برند هر یک از زوجین است که در حین فوت دیگری زنده باشد بنابراین تردیدی وجود ندارد که زوجیت از اسباب ارث می باشد.
نکته ویژه در این خصوص این است که به موجب ماده 940 قانون مدنی زوجین که زوجیت آنها دائمی بوده و ممنوع از ارث نباشند، از یکدیگر ارث می برند. از مفهوم ماده مذکور و قید زوجیت دائمی چنین فهمیده می شود که در نکاح منقطع (متعه) ارث راه ندارد و با توجه به این امر بایستی گفت که از منظر قانونگذار صرفاً زوجیت دائمی می تواند از موجبات ارث باشد علاوه بر این بایستی اضافه نمود که هرچند به موجب ماده 1106 در عقد دائم نفقه زن بر عهده شوهر می باشد و تکلیف مرد به دادن نفقه بر مبنای حکم قانون می باشد اما امکان این وجود دارد که طرفین در نکاح منقطع نیز شرط نفقه تعیین نمایند و این شرط حتی ممکن است بطور ضمنی برقرار گردد اما همین شرط در خصوص ارث بری در نکاح موقت امکان پذیر نمی باشد
با این اوصاف شرط توارث در نکاح موقت باطل است دلیل این امر به زبان ساده حقوقی این است که چون قواعد ارث از شرع اسلام و بویژه از متن قرآن استخراج شده است بنابراین صرفاً می توان مواردی را در قانون ذکر نمود که مجوز شرعی آن وجود داشته باشد و در خصوص ارث در نکاح موقت چون چنین امری وجود ندارد بنابراین شرط نمودن آن نیز باطل است و حقوقدانان آن را نپذیرفته اند نکته جالب توجه دیگر این است که برعکس ارث، مهریه از شرایط صحت در عقد موقت می باشد و حتماً باید مهریه در عقد موقت وجود داشته باشد در غیر این صورت نکاح موقت صحیح نمی باشد. در ماده 1095 قانون همین مسأله ذکر گردیده است به موجب ماده مذکور« در نکاح منقطع عدم ذکر مهر موجب بطلان است» بر این اساس مهریه از موارد ضروری است که حتماً باید در توافقات مربوط به نکاح ذکر گردد تا عقد مذکور صحیح تلقی گردد.
هرچند در خصوص اثبات این که نکاح منعقده بطور دائمی بوده یا موقت بحث های زیادی صورت گرفته است اما آنچه مسلم است این که در فرض تردید بین این که عقد نکاح منعقده موقت یا دائم بوده فرض بر دائمی بودن آن است مگر این که مدعی دلیلی بر موقتی بودن آن داشته باشد. بنابراین فرض کنید شخصی فوت می کند و زنی ادعا نماید که همسر دائمی بوده می تواند دادخواست اثبات زوجیت را تقدیم دادگاه نماید و چنانچه بتواند با دلایل کافی ادعای خود را اثبات نماید آنگاه زوجه دائمی فرد متوفی قلمداد می شود و چنانچه متوفی ماترکی داشته باشد در ردیف وراث قرار می گیرد و فرض قانونی خود یعنی 4/1 یا 8/1 کل ماترک را به ارث خواهد برد. در این صورت چنانچه سایر ورثه مدعی باشند که نامبرده به ازدواج دائم همسر متوفی نبوده باید دلایل آن را در دادگاه ذکر نمایند و چنانچه دلایل از نظر دادگاه قابل قبول باشند آنگاه ادعای مدعی در این خصوص رد خواهد شد بنابراین در این خصوص ضرورت دارد اشخاصی که درگیر با چنین مسائلی می باشند با وکلای متخصص مشورت نمایند و گروه وکلای دادگستری راهکار از وکلای متخصصی بهره مند می باشد که می توانند در این خصوص مشاوره تخصصی ارائه نماید.
